9.Sınıf Dil ve Anlatım Ölçme ve Değerlendirme Soruları ve Cevapları

1. Aşağıdaki cumlelerde boş bırakılan yerleri doldurunuz.

“p, c, t, k” sesleriyle biten kelimeler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında “p,ç, t, k” ünsüzleri

.”b,c,d,g,ğ”. donuşür. Bu ses olayına  ünsüz yumuşaması denir.

“c, f, h, k, p, s, t, t” unsuzleri ile biten kelimeler “c, d, g” unsuzleri ile batlayan bir ek aldıklarında

“c, d, g” unsuzleri  “t,ç,k” donuşür. Bu ses olayyna SERTLEŞME, denir.

“Alın” kelimesine unlu ile başlayan bir ek getirdidimizde ikinci hecedeki vurgusuz ünlu duşer. Bu ses olayına ÜNLÜ DÜŞMESİ(ses düşmesi) denir.

“Biricik, azıcık” kelimelerinde ÜNLÜ TÜREMESİ; “hissetmek, hallolmak” kelimelerinde ÜNSÜZ TÜREMESİ vardır.

2. Aşağıda verilen cumleleri doğru-yanlış durumlarına gore işaretleyiniz.

“a” ve “e” unluleri ile biten bir kelimeye şimdiki zaman eki “-yor” geldiğinde

“a” unlusu “ı” veya “u”; “e” unlusu ise “i” veya “ü”ye donuşür. Doğru (x ) Yanlyt ( )

şimdiki zaman eki “-yor”, a ve e unlusu ile biten kelimelere geldiğinde

ve “de-, ye-” fiillerine, “-e, -en, -ecek, -erek” ekleri geldiğinde fiil kökundeki

“e” unlusu darlaşır. Bu olaylaryn dytynda kalan butun darlaşmalar

yazym yanlyty olarak kabul edilir. Dodru ( ) Yanlyt (X )

“n” kaynaştırma unsuzu, iyelik eki ile hal eki arasında (bahcesine),

işaret zamirlerine ek geldiğinde (bundan) ve unlu ile biten bir kelimeye

tamlayan (ilgi) eki geldiğinde (pencerenin camı) kullanılır. Dodru (x ) Yanlyt ( )

Unlu ile biten bir kelimeye ucuncu tekil kişi iyelik eki geldiğinde arada

“y” kaynaştırma unsuzu kullanılır. Dodru ( ) Yanlyt ( )

Unlu ile biten rakamlara unlu ile batlayan bir ek geldidinde arada “s”

kaynattyrma unsuzu kullanylyr. Dodru ( ) Yanlyt ( x)

3. Ellerin var guller gibi küçücük

Mutlak kalbin tomurcuklardan pembe

Alnımda ter ve kuvvetsin itimde

Bu dizelerde atadydaki ses olaylaryndan hangisi yoktur?

A) n-m değişmesi

B) Unsuz turemesi

C) Unlu (hece) duşmesi

D) Unsuz yumuşaması (değişimi)

E) Unsuz duşmesi

Cevap:B

4. Topraktık avuç büyüklüğünde bin kez catlıyorduk.

Pınardık, bir parmak suyumuz bin kez kesiliyordu.

Ağactık, bin kez kuruyorduk, kabuklatyyorduk.

Doğanın koyaklarına bakıyorduk, oraları bile yeşilsizdi. (İdi)

Bir tutam yeşillik bulamıyorduk.

Yukarydaki dizelerde kac ses olayı vardyr?

A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7

5. Aşağıdaki cumlelerin hangisinde “unsuz benzetmesi” kuralyna uyulmamyttyr?

A) Bardaktaki suyu dokmeden bana getir.

B) Yeni aldığı kitaplary dikkatlice kitaplyda yerlettirdi.

C) Olayy ona da başdan sona anlat.

D) Bu konuyu onunla ne zaman gorutecektiniz.

E) Gozlerinde yayylan sevinc paryltysy gonlunu almaya yetti.

CEVAP:C

6. Aşağıdaki cumlelerin hangisinde “hece (unlu) duşmesi” vardır?

A) Elini hafifçe omzuma koydu, kuladyma edildi.

B) Konutma tarzynda hafif bir farklylyk var.

C) Fyskiyeden sycrayan damlacyklar yoldan gecenleri serinletiyordu.

D) Sinemaya olan sonsuz sevgisi bizi yakynlattyryyordu.

E) Aydan akan buyunun sycaklydy ile ruhlarymyz dolmuttu.

CEVAP:A

7. “Renk” ve “yaprak” kelimelerine unlu ile batlayan bir ek getirdidimizde, kelime sonundaki “k”ler “g”

ve “ğ”ye donüşmektedir. Bu durumun, Turkcenin hangi ozelliğinden kaynaklandydyny aşağıda

boş bırakılan yerlere yazynyz.

Türkçe’de “p,ç,t,k” ile biten kelimelere sesliyle başlayan bir ek geldiğinde sert sessizler yumuşlayarak “b,c,d,g,ğ” ye dönüşür buna da ünsüz yumuşaması denir. ...........................................................................................................

9.Sınıf Dil ve Anlatım 3.Ünite Sonu Ölçme ve Deðerlendirme Soruları Cevapları( TEST)

1-C

2-A

3-D

4-B

5-E