Dil Laboratuarının(Türkçe Sınıfının)Donanımı ve Kullanılması

 Türk Dili öğretimini teorik ve pratik anlamda desteklemek, yabancı dil olarak Türkçe öğretimini eğlenceli bir uğraş yapmak maksadıyla,  donanım ve dizayn bakımından yabancı dil eğitimine hizmet edebilecek niteliğe sahip mekanlar, Türkçe odaları düzenlenmelidir. 

Bu tip mekanlar, dil öğretimi açısından göz ardı edilemeyecek kadar önemlidir. Özellikle, aşağıda ifade edeceğimiz sınıf ortamlarının bulunmadığı eğitim kurumlarında bu daha da önem kazanmaktadır.

Aşağıda, Türkçe odası olarak ifade ettiğimiz mekanların  dizaynı, kullanımı ve bu mekan endeksli ne tür aktivitelerin yapılabileceği konusunda bilgi gerilecektir. Bu  maddelerin  her biri uygulanmış ve öğrencilerin dil eğitimine olumlu katkıları gözlenmiştir.Türkçe öğretimi işiyle hemhal olan öğretmen, söz konusu maddelerden istifade ederek benzer planlamalarda bulunabilir. Benzer planlamalarda bulunan öğretmen, Türkçe öğretiminin ve Türkçe dersinin öğrenciler için ne kadar cazip ve eğlenceli bir uğraşa dönüşeceğini müşahede edecektir.

Türkçe odasının donanımı ve dizaynı:

Eğitimde öğrenmenin gerçekleşme durumunu etkileyen etmenlerden biri de fiziki ortam ve bu ortamın dizaynı olduğundan, aşağıda Türkçe odasında bulunmasında fayda mülahaza edilen araç-gereçler ve donanıma ilişkin veriler  yazılmıştır.

Bu araçların bir kısmı, MEB tarafından ilköğretim okullarına Türkçe Öğretiminde kullanılmak üzere önerilen araçlardır.

Söz konusu araçlar, ana dil olan Türkçe’nin öğretimi dikkate alınıp önerildiğinden, Türkçe’yi yabancı dil olarak öğrenenler için bu araçların yeterli olmayacağı bir gerçekti. Bu yüzden, MEB tarafından önerilen bu araçlara, Türkçe’nin yabancı dil olarak öğretilmesinde-öğrenilmesinde faydalı olacağı düşüncesiyle ekler yapılmıştır.

• Yazı tahtası
• Bayrak ( Her iki ülkenin bayrağı)
• İstiklal Marşı
• Atatürk’ün Gençliğe hitabesi
• Dil eğitimi yapılan ülkenin milli marşı
• Flâş kartlar
• Kelime oyunları ( scrabble vb... )
• Yapay ağaçlar
• Plastik sebze ve meyveler
• Kukla ve oyuncaklar
• Parçaları açıklayıcı küçük, büyük resimler
• Duygu, düşünce ve konuşmaları geliştirici ( sanat değeri taşıyan) küçük resimler ve duvar resimleri
• Posterler

1. Günler
2. Mevsimler
3. Aylar
4. Sebze ve meyveler
5. Renkler
6. Hayvanlar
7. Bitkiler
8. Taşıtlar v.b
9. Alfabe tablosu
10. Sayılar tablosu
11. Meslekler
12. Fiiller
13. Giysiler
14. Yiyecekler
15. Aksesuarlar

• U masa sistemi
• Televizyon
• Video
• Müzik seti
• Tam donanımlı bilgisayar
• Multi medya sistemi
• Türkçe yayınları alma imkanı olan çanak anten
• Türkçe öğretim kasetleri
• Türkçe müzik kasetleri
• Türkçe öğretimi amaçlı hazırlanan C.Dler
• Film C.D leri
• Kitaplık ve dolaplar
• Antolojiler

1. Şiir antolojisi
2. Öykü antolojisi
3. Masal antolojisi
4. Biyografi antolojisi

• Kitaplar

1. Okuma zevkini geliştirici kitaplar
2. Öğretmen kılavuz ve metodoloji kitapları
3. Öğretmen kitapları ( kılavuzlar: sınıf sınıf olmak üzere)
4. Öğrenci kitapları
5. Edebi türlere örnek niteliğinde kitaplar
6. Seviye seviye sözlükler (Temel-orta-yüksek)
7. Yazım kılavuzu
8. Ders kitaplarından örnekler
9. Sınıf düzeyine uygun nitelikte başvuru kitapları
10. Sınıf düzeyine uygun klasik eserleri tanıtan kitaplar
11. Türk ve dünya edebiyatından seçilmiş kitaplar
12. Türkçe ders kitaplarındaki metinlerle ilgili resimler

• Arşiv dosyaları ve doküman dosyaları
• Canlı çiçekler
• Akvaryum
• Saat
• Takvim
• Şeref defteri veya ziyaretçi defteri
• Dilek kutusu
• Duvar gazetesi ve ilanlar için pano
• Türkçe dergiler
• Türkçe gazeteler
• Ortak eserlerden örnekler
• Türk büyükleri
• En çok kullanılan fiiller
• Ders konularına ilişkin hazırlanan tablolar

1. Ekler tablosu
2. Zaman tablosu
3. Kelime çeşitleri tablosu
4. Ses bilgisi tablosu
5. Türk lehçeleri tablosu
6. Türkçe’nin temel özelliklerini belirten tablolar

Türkçe odasının kullanımı

• Dil laboratuarının kapısına ya da bütün öğrencilerin görebileceği bir ilan panosuna (laboratuarın sağ  ya da sol yanında olmalı)  odanın kullanım günleri ve hangi ders saatlerinde kullanılacağına dair bir bildiri asılmalı.
• Şayet ders Türkçe Odasında işlenecekse, bu en az bir ders saati öncesinden öğrencilere bildirilmeli.
• Türkçe öğretmeni, Türkçe odasında yapacağı ilk derste odanın işlevini öğrencilere anlatmalı ve odanın kullanımı hakkında öğrencileri bilgilendirmeli. Bu bağlamda;

1. Türkçe odasının, sınıf (derslikler) gibi bir eğitim mekanı olduğu ifade edilmeli.

1. Türkçe odasının öğrencilerin dil gelişimine katkıda bulunmak maksadıyla teşekkül ettirildiği belirtilmeli.

1. Bu mekanın film izleme mekanı olarak düşünülmemesi gerektiği ifade edilmeli.

1. Öğrencilere, ilk derste bir yıl boyunca oturacakları sandalye ve sıranın gösterilmesi gerekmektedir. (Sınıf ortamında öğrencinin sırası belli olmasına rağmen laboratuar veya oda olarak nitelendirdiğimiz mekanlarda genellikler öğrenciler rasgele oturmaktadırlar. Bu da öğrencilerin laboratuar ortamına her gelişinde bir düzensizliğe neden olmaktadır. Öğretmen, sene başında ortaya koyacağı böyle bir kuralla laboratuarın kullanımını daha da kolaylaştıracak, hem kendisi hem de öğrencileri için düzenli bir işleyişin yerleşmesini sağlayacaktır.)

• Önceden belirlenen gün ve saatte Türkçe odasına gelen öğrencilere ders konusuna ilişkin sunumunu yapacak öğretmen, o güne dair planlamasını önceden yapmalı.

• Öğretmen, dersin hangi bölümünde TV ya da videoyu,  hangi bölümünde bilgisayarı, kendisine yardımcı olacak kaynakları kullanacağını planında belirtmeli.

• Türkçe öğretmenlerinin öğrencilerinin kitap okumalarını takip ettiği düşünülürse –ki öyle olması gerekir- haftanın belli günleri ve saatleri kitap değiştirme saatleri olarak belirtilmeli ve ilan panosuna asılmalı.

• Türkçe laboratuarında, öğretmenin bütün öğrencilerle göz temasını yakalamasına imkan verdiği için U masa sistemi tesis edilmeli.

• Türkçe laboratuarının nasıl kullanılması gerektiğine dair bir kurallar listesinin hazırlanıp asılması.

• Türkçe laboratuarında, kitapların (okuma kitapları ve kaynak kitaplar) video ve teyp kasetlerinin konulabileceği dolaplar bulunmalı.

• Dolaplarda hangi kitap ve kasetlerin mevcut olduğunu belirten kitap ve kaset listeleri oluşturularak uygun bir yere asılmalı.

Türkçe odası merkezli yapılabilecek aktiviteler:

Türkçe laboratuarının sadece derslerde değil, ders saatlerinin dışındaki vakitlerde de kullanılmasına imkan veren planlamalar yapılmalı. Bu cümleden olarak:

• Haftanın filmi, film izleme saatleri, haber saatleri, klip izleme saatleri vb. gibi etkinliklerle Türkçe odasının sürekli olarak aktivitelerle hareketliliği sağlanabilir.

• Türkçe odası merkezli müzik ve film kasetleri öğrencilerden dileyenlere cüz’i bir ücretle kiralanabilir.

• Türkçe odası merkezli Türkçe müzik yayını yapılabilir.

• Türkçe odası merkezli olmak üzere okul içinde radyo yayınlarının yapılabilir. Bu bağlamda aşağıda belirtilen etkinlikler yapılabilir:

1. Bu radyo yayınlarına misafir öğretmen, idareci ya da etkinliğin yapıldığı haftaya ilişkin konularda bilgi vermek üzere misafirler  davet edilebilir.

1. Okul içi telefon sistemi etkin bir biçimde kullanılan eğitim kurumlarında, bazı telefonlar öğrencilerin kullanımına açılarak öğrencilerin, radyo programına misafir olan kişiye soru sormaları sağlanabilir. Bunun yanında öğrencilerin, programı yapan yapımcıdan şarkı vs.. gibi isteklerde bulunmalarına imkan sağlanabilir.

1. Bu yayınlar sırasında Türkçe öğretimine hizmet edecek, öğrencilerin dikkatini çekecek sorular sorulup doğru cevap veren öğrencilere ödüller verilebilir.

• Ödüllü sorular sorulabilir:

Türkçe zümresi ve odasının bir etkinliği olarak haftalık periyotlarda ödüllü sorular adı altında sorular sorulabilir. En fazla doğru cevap veren öğrenciler arasında çekilen kuralar neticesinde öğrencilere ödüller verilebilir.

• Kelime turnuvaları düzenleme:

Öğrencilerin kelime hazinesi gelişimini sağlamak maksadıyla kelime turnuvaları düzenlenebilir. Bu bağlamda, turnuvada dereceye giren öğrencilere ödüller verilebilir. Bu yolla öğrencilerin eğlenerek öğrenmelerine katkıda bulunulur. Kelime turnuvaları değişik yarışmalar şeklinde düzenlenebilir. Mesela Türkçe scrabble yarışması gibi...

Hazırlık sınıfı fiziki ortamı:

Fiziki ortam, eğitimi olumlu ya da olumsuz yönlerden etkileyebilecek önemli unsurlardan biridir. Bu yüzden hazırlık sınıfı fiziki ortamları, dil öğretimi açısından oldukça önemlidir.

Eğitim ve öğretimde bu denli önemli olan sınıfının fiziki ortamı nasıl olmalıdır? Sınıfın dizaynı nasıl olmalıdır? Dil öğretiminde kullanılan sınıflarda ne tür bir ortam ve dizayn hakim olmalıdır?

Bizim burada belirteceklerimiz, yukarıdaki sorulara cevap vermekten ziyade dil öğretilen sınıfın donanım ve dizaynı hakkında olacaktır.

Hazırlık sınıflarında öğrenci, kendi ana dilinden başka bir dil, ve bu dili kavramakla karşı karşıyadır. Bu yüzden, öğrencinin eğitim gördüğü ortam, öğrencinin öğreneceği yeni dildeki bilgileri destekleyici nitelikte olmalıdır. Bu bağlamda hazırlık sınıfı ortamı:

• Öğrencinin duyularına hitap edecek tarzda olmalıdır.
• Sınıf; poster, resim vb. araç-gereçlerle donatılmalıdır. Bu poster ve resimler, konuların işleniş takvimine göre değiştirilip yenilenmelidir. Sözgelimi, mevsimler, aylar, günler gibi konular işlenirken, sınıf ortamında yer alacak poster ve resimler  bu konuları destekleyici tarzda resimler olmalıdır.

• Dil öğretilen yaş grubu, 7-12, 12-15 yaş arası ise; sınıf ortamı çocuksu olmalıdır.Dil öğretilen ve hitap edilen yaş grubunun genel anlamda bu gruplardan olmasını dikkate alacak olursak, böyle bir düzenlemenin yapılması daha akıllıca olacaktır. 15 ve yukarısı gruplara dil öğretilen sınıf ortamları, öğrencilerin yaş grupları dikkate alınarak düzenlenmelidir.

• Bu sınıfların sıraları ve dizaynları farklı olmalıdır. Sıralar, öğretmen-öğrenci iletişimini olumlu yönden etkileyecek biçimde düzenlenmelidir.

• Sınıfta multimedya sistemi olmalıdır. Öğretmen, öğrenmeyi destekleyecek etmenlerden birisi olan multimedya sistemini kullanabilmek için sadece bilgisayar laboratuarı ya da dil kabinetleriyle yetinmemelidir. Sınıf ortamı, bilgisayar, video, müzik seti vb. eğitimde kullanılması muhtemel olan bir alt yapıyla mekanize edilmelidir.

• Sınıf ortamında, fazla aşırıya gitmeden, oyuncak, kukla benzeri eğitimi destekleyeceği ve sunumu kolaylaştıracağı varsayılan materyaller de bulundurulabilir.