DİN ÖĞRETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 MATERYAL GELİŞTİRME ÇALIŞTAYI

MATERYAL KOMİSYONLARI ve MATERYAL TÜRLERİ

GÖRSEL MATERYALLER

• Sunular
• Resimler
• Afişler
• Video ve Filmler
• Kavram Haritaları
• Haritalar
• Etkinlikler

GÖRSEL- İŞİTSEL MATERYALLER

• Sesler
• Müzik ve İlahiler
• Video ve Filmler
• Sunular
• Ezber ve Dualar
• Animasyonlar
• Etkinlikler

 YAZILI MATERYALLER

• Çalışma Kağıtları
• Hazırlık Çalışmaları
• Sorular – Testler
• Proje – Performans Görevleri
• Hikaye ve Şiirler
• Kavram Haritaları
• Ders Notları
• Bulmacalar
• Etkinlikler

GÖRSEL MATERYALLER KOMİSYONU SONUÇ RAPORU

1. Üretilen görsel materyallerin eğitim içerik bilgisi, teknolojik içerik bilgisi ve alan içerik bilgisi din öğretim programının ruhuna ve felsefesine uygun olmalı.
   1. Sunu içerisinde slaytlar arasında köprüleme yapılarak ilk slaytta menü sistemi gösterilmeli,
   2. Boğucu resim ve yazılar olmamalı, görsel kirlilikten uzak kalınmalı,
   3. Slayt konu bütünlüğünü sağlamalı, bilgiyi özet halinde yansıtacaknitelikte olmalı,
   4. Materyallerin içeriği Kur’an ve Sahih Sünnet’e uygun olmalı,
   5. Hazırlanacak olan materyallerin alan içerik bilgisi, ihtiyaca ve bölgesel şartlara göre değiştirilebilir olmalı.
   6. Hazırlanacak materyaller, hedef  davranışlara ve kazanımlarauygun olmalı.
   7. Hazırlanacak materyaller mevcut teknolojik imkânlarda kullanılabilir özellikte olmalı.
   8. Hazırlanacak materyallerde profesyonellerden destek alınmalı.
   9. Hazırlanacak materyallerde kullanılacak görsel unsurlar yüksek piksel değerlerine sahip olmalı.
   10. Hazırlanacak olan materyallerde kullanılacak olan yazı, resim, renk  ve şekillerin öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme ve pedagoji ilkelerine uygun olmalı, bu unsurların dini kaynaklara ve dini değerlere uygun olması sağlanmalı.
2. Hazırlanacak olan görsel materyaller din eğitimi ve öğretimi alanının müsaade ettiği ölçüde yapılandırmacı yaklaşıma uygun olmalı.
3. Haritalara interaktif özellik kazandırılmalı, yazı, video resim gibi çalışmalara entegre edilmeli.
4. Mevcut haritalar alana uyarlanarak yeniden düzenlenmeli, İslam tarihine uygun orijinal, yenilikçi harita çizimleri yapılmalı. Peygamberlerin yaşadığı yerlerin ve dönemlerin yer aldığı dijital ve basılı haritalar üretilmeli.
5. Öğrenme alanlarıyla ilişkilendirilmiş drama ve skeçler kısa film halinde profesyonel ekiplerce bakanlık tarafından hazırlatılmalı.
6. Hazırlanacak materyaller öğrencilerin dini duygu ve gelişim seviyesineuygun olmalı.
7. Geliştirilecek olan görsel materyaller öğrenci merkezli, öğrenciyi interaktif hale getirici vasıflara sahip olmalı.
8. Öğretmenlerin, çeşitli platformlara uygun materyal hazırlayabilmeleriiçin hizmet içi vb. kurslar düzenlenmeli.

Yazılı Materyaller Komisyonu Raporu

Komisyonumuz, yapmış olduğu toplantı sonunda din öğretiminde kullanılan yazılı materyaller konusunda aşağıdaki kararları almıştır.

1. 1.       ÇALIŞMA KAĞITLARI:

a)      Hedef kazanımlara uygun olmalıdır.

b)      Çalışma kağıdının başlığı, ünitesi, sınıfı kağıt üzerinde belirtilmelidir.

c)       Çalışma kağıdı, öğrenci seviyesine uygun, açık, anlaşılır ve sade olarak hazırlanmalıdır.

d)      Çalışma kağıdı görsel açıdan öğrencinin ilgisini çekebilmeli, konu dışı görsellerde öğrencinin dikkatini dağıtacak unsurlardan uzak durulmalıdır. Görsellerde kültürümüze aykırı unsurlardan kaçınılmalıdır.

e)      Çalışma kağıdı, saklanabilir nitelikte olmalı veya ürün dosyasına konması sağlanmalıdır.

1. 2.       HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

a)      Gözleme dayalı, cevaba kolay erişilebilir nitelikte olmalıdır.

b)      Hayatın içinden, ilgi çekici konular olmalıdır.

c)       İşlenecek üniteye ait kavram çalışmalarına yer verilmelidir.

d)      Tablet bilgisayar gibi platformlarda yapılabilecek nitelikte hazırlık çalışmaları üretilmelidir.

1. 3.       SORULAR/TESTLER

a)      Kazanımlara uygun olarak hazırlanmalıdır.

b)      Dili açık ve kolay anlaşılabilir olmalıdır.

c)       Ezbere yönelik sorular yanında kavrama ve uygulama düzeyinde sorular da hazırlanmalıdır.

d)      Sorular hazırlanırken zorluk dereceleri de dikkate alınmalıdır.

e)      Test sorularında çeldiriciler iyi seçilmelidir.

1. 4.       PROJE/PERFORMANS

a)      Sınıfta sunulabilir ödevler seçilmelidir.

b)      Performans görevleri öğretmen gözetiminde, proje ödevleri öğretmen denetiminde yapılabilir şekilde belirlenmelidir.

c)       Ödevlerin zaman süreçleri yönergede belirtilmelidir.

1. 5.       HİKAYE/ŞİİR

a)      Kazanım ve öğrenci seviyesine uygun, açık, anlaşılır bir dil kullanılmalıdır.

b)      Hikaye ve şiirler ses ve görüntü ile desteklenmelidir.

c)       Kazanım dışında yer alan, İslami konularda tartışmalı hususlara değinmekten kaçınılmalıdır.

d)      İslami temel kaynaklara ters düşen hikaye ve şiirlere yer verilmemelidir.

e)      Sonlarında hikaye veya şiirlerle ilgili değerlendirmeye yönelik çalışma kağıtları ve etkinlikler planlanmalıdır.

f)       Şiirler, öğrenci tarafından ezberlenebilecek nitelikte ve seviyede olmalıdır.

1. 6.       KAVRAM HARİTALARI

a)      Kavramlar arasındaki ilişkiler, öğrenci seviyesine uygun olarak tasarlanmalıdır.

b)      Sunuşta kavramlar arasında hiyerarşi gözetilmelidir.

c)       Öğrenci tarafından not alınabilir olmalıdır.

d)      Tasarımda, ana kavram ile alt kavramlar arasında ayırt edilebilir farklılık olmalıdır.

e)      Tasarım, öğrenci seviyesine uygun sadelikte olmalıdır.

f)       Aynı kavram haritaları, yazılı veya elektronik platforma uygun olarak farklı şekillerde tasarlanabilir olmalıdır.

g)      Kavram haritasının öğrenci tarafından anlaşılıp anlaşılmadığı, sonunda çalışma kağıdı/etkinliklerle kontrol edilmelidir.

1. 7.       DERS NOTLARI/ÜNİTE ÖZETLERİ

a)      Dil ve anlatımlar, öğrenci seviyesine uygun sadelikte olmalıdır.

b)      Kazanım dışında bilgiler içermemelidir.

c)       Öğretmen için yol haritası, öğrenci için tekrar materyali niteliğinde olmalıdır.

d)      Mümkün olduğunca kısa tutulmalı, sadece altı çizilecek bilgileri içermelidir.

1. 8.       BULMACALAR

a)      Kazanım ve öğrenci seviyesine uygun olmalıdır.

b)      Çoğaltmaya veya sunuma uygun format ve tasarımda hazırlanmalıdır.

c)       Cevap anahtarı ile birlikte hazırlanmalıdır.

d)      Öğrencinin ilgisini çekecek nitelikte olmalıdır.

e)      Konu tekrarı, pekiştireç ve ölçme-değerlendirme amacı ile kullanılmalıdır.

1. 9.       ETKİNLİKLER

a)      Zaman yönetimi ve planlaması iyi yapılmalıdır.

b)      Hedef kazanım net olarak belirlenmiş olmalıdır.

c)       Öğretmen, etkinlik sürecine hakim olmalıdır.

d)      Çoklu zekaya uygun farklı etkinlikler tasarlanmalıdır.

e)      Drama ve oyun etkinliklerine de yer verilmelidir.

1. 10.   KİTAPLAR

a)      Ders kitabının içindeki etkinlikler çeşitlendirilmelidir.

b)      Etkinlik kitabı hazırlanmalıdır.

c)       Kılavuz, kitapların içeriği, farklı etkinlik ve çalışma kağıtları ile zenginleştirilmelidir.

d)      Öğretim programının ve ders kitabının dili, öğrencinin seviyesine uygun olarak tekrar gözden geçirilmelidir.

GENEL DEĞERLENDİRMELER

• Kavram, soru, gibi materyaller için EBA içinde kütüphaneler oluşturulmalıdır.
• Materyaller ile ilgili standartlar DÖGM tarafından belirlenmelidir. Materyal üreten öğretmenlerin ortak olarak paylaşım yapabileceği, EBA ile bağlantılı bir paylaşım sistemi oluşturulmalıdır.

GÖRSEL- İŞİTSEL MATERYALLER SONUÇ RAPORU

Görsel işitsel materyal türleri tek tek ele alınarak ilgili problemler eşliğinde değerlendirilmiş ve ilgili materyallerin sahip olması gereken işlevsel, teknik, pedagojik ve alan özellikleri tespit edilmeye çalışılmıştır.

• Seslerin kısa ve öz olarak kazanımı ifade edebiliyor olması,
• Öğrenci seviyelerine göre metin yazımı ve seslendirme yapılması,
• Ses içeriğinin açık ve anlaşılır olması ve yazılı olarak desteklenmesi,
• Ses dosyalarının görsel öğelerle birlikte ilgili olduğu konuya göre hazırlanması,
• Çocuklar ve gençler için kendi yaş seviyelerindeki sesler daha etkili olduğu, Bu kapsamda yaşıt olan akran seslerinin kullanımı, öğrencilerin kendi sesleri de etkili olduğu, Ses anlaşılabilir olduktan sonra öğretmenlerin de seslendirme yapabileceği,
• Türkiye’nin her yerinde ve sınıftaki tüm öğrencilerde öğrenci durumunun eşit olmadığı, ses ve diğer materyallerin bu bağlamda seviye olarak tasarlanması gerektiği, ( Kur’an-ı Kerim ve Arapça dersleri kapsamında)
• Dil ve anlatımın basit, sade ve anlaşılır olması, teknik tabirlerin öğrenci seviyesi göz önüne alınarak kullanılması gerektiği,
• Arapça kitaplarında metinlerin görsel ve işitsel dosyalarla desteklenmesi, telaffuzların öğrenci kontrolünde ilerleyebildiği ses dosyalarının ve günlük hayattan diyalogları barındıran video çekimlerinin yapılması gerektiği,
• Kur'an-ı Kerim dersinde öğrencilerin okuyuş ve mahreç çalışması için görsel ve işitsel öğelerin olması gerektiği, taklit edilebilmesi ve kolay öğrenilmesi açısından bu okuyuşların öğrenci seviyesine göre akranlar tarafından yapılmasının daha etkili olacağı,
• Materyal üreticilerinden kimi üreticilerin, video, film, sunu, animasyon gibi materyal türlerinde teknik açıdan iyi olduğu, kimi üreticilerin seslendirme noktasında destek olabileceği, kimi üreticilerin ise senaryo ve metin gibi yazılı alanda destek olabileceği, bu konuda materyal üreticilerinin kendi arasında ihtisaslaşması gerektiği,
• Mevcut Arapça metin okuyuşlarının kimilerini yavaş, kimilerinin hızlı olduğu, yavaşlatılması ve hızlandırılması gerekenlerin listelenerek YEĞİTEK ’e verildiği takdirde yapılacağı,
• İhtiyaç olan ses kayıtları var ise stüdyoda çekiminin YEĞİTEK tarafından yapılabileceği,
• Müzik ve ilahilerin kazanımlar ve öğrencinin ilgileri doğrultusunda seçilmesi ve kullanılması gerektiği,
• Yine müzik ve ilahilerin öğrencilere hitap edecek, günlük hayatla ilgili, şekilde yazılması gerektiği,
• Mevcut müzik ve ilahilerin öğrencilerin kullandığı enstrümanlara uyarlanması gerektiği,
• Öğretmenlerin öğrencilere yazdıracağı şiirler ve seslendirilmesi doğrultusunda üretimlerin de yapılabileceği,
• E-içerikte ünitelere kazanımlar doğrultusunda sesli ve görsel olarak ilahiler ve müziklerin eklenmesi ve müzikle de öğretimin gerçekleştirilebilmesinin mümkün olduğu,
• Üniteler ve kazanımlarıyla birlikte Alevilik-Bektaşilik gibi kültürlere has müziklere de yer verilebileceği,
• İlahiyat fakültelerindeki dini musiki bölümlerinin bu konuda yardımcı olabilme mümkünatı noktasında katkılarının araştırılması gerektiği,
• Video ve filmlerin kısa ve öz olması gerektiği,
• Hiçbir materyalin dersin tamamını kapsamaması gerektiği gibi video ve filmlerin de kısa, öz, kazanımı ek kısa yoldan öğrenciye kazandıracak şekilde tasarlanmalıdır,
• Öğrenciyi ve öğretmeni aktif kılması gerektiği,
• Öğretmenin ve öğrencinin mümkün olduğu kadar içine katması, ve öğrenci ve öğretmenin yön vermesine imkan tanıması gerektiği,
• Kullanılan ses, görüntü gibi öğelerin tek tek eğitsel özellik taşımasının yanında hedefe götürecek nitelikte olması gerektiği,
• Vurguların, müziklerin, efektlerin videolarda ve filmlerde önemli olduğu ancak aşırılıklara kaçılmaması gerektiği,
• Hayatın sınıf ortamına taşınması video ve filmlerle mümkün olduğu için bu doğrultuda çekimler yapılmalı ve öğrencilerin eğitsel nitelikli video çekimlerine imkan tanınmalıdır.
• Video ve filmlerde ses, görüntü ve yazı bütünlüğünün sağlanması gerektiği,
• Videolarda kullanılan görüntü ve ses unsurları İslam kültürünü yansıtıcı şekilde tercih edilmesi gerektiği,
• Kur'an-ı Kerim ve Arapça dersleri için hazırlanmış videolarda yazının da olması gerektiği,
• Bu zamana kadar üretilmiş videoların sadece belirli konulara yoğunlaşma olduğu. Özellikle soyut İman ve ahlak meseleleriyle ilgili videoların az olduğu, üretimin bu konulara odaklanarak da yapılması gerektiği,
• Sitelerde videoları paylaşırken bunun nasıl kullanılacağıyla ilgili klavuz da hazırlanması ve paylaşılması gerektiği,
• Video ve film materyallerinin kılavuz doğrultusunda hazırlanması, ders modülleri içerisine yerleştirilerek tasarlanması gerektiği,
• Sunularla ilgili olarak ise sunuların ders anlatım ve özet sunuları, ölçme değerlendirme sunuları, ilginç ve eğitsel nitelikli sunular diye kategorileşmesi gerektiği,
• Sunularda çok fazla görsel, ses ve yazı öğesinin olmaması gerektiği,
• Sunuların kendi içerisinde giriş, gelişme ve sonuç bölümünün olması gerektiği,
• Kullanılan resimler ve müziklerde telif çözünürlük sorunlarının çözülmesi gerektiği,
• Resim ve ses öğelerinin dikkat dağıtmayacak şekilde seçilmesi ve yerleştirilmesi gerektiği,
• Slayt tasarımlarının baştan sona kadar tutarlı bir tasarım şeklinde olması gerektiği,
• Üretimlerin İHL meslek dersleri kapsamında da hazırlanması gerektiği,
• Her öğretmenin kendi sunularını hazırlamaya teşvik edilmesi gerektiği,
• Üretilen ve paylaşılan sunuların değiştirilmesine yönelik izinlerin verilmesi gerektiği,
• Diğer materyaller gibi sunuların da öğretmen ve öğrenciyi aktif hale getirecek şekilde linkler ve köprüler yerleştirilerek hazırlanması gerektiği,
• Sure ve dualar görüntülü, yazılı ve sesli bir şekilde sunulması gerektiği,
• Sure ve dua seslendirmeleri bölgesel özellikler göz önünde bulundurularak yapılması gerektiği,
• Sure meallerinin ve dualarının hikayeleştirilerek ve görselleştirilerek sunulması gerektiği,
• Meallerde kullanılan kelimelerin öğrenci seviyelerine uygun olarak yazılması gerektiği,
• Animasyonların öğrenci seviyesine uygun, kısa ve öz, kazanımı gerçekleştirmek üzere hazırlanmış olması gerektiği,
• Animasyonların öğrencin ilgisi çekmesi ancak kazanımın önüne geçmemesi gerektiği,
• Öğrencinin aktif olarak katılması ve geri dönütlü olması gerektiği,
• Etkinliklerin; Öğrencinin seviyesine uygun, hedef kazanımlar doğrultusunda hazırlanmış, eğitici nitelikleri olan, eğlendiren, sevdiren, bir yandan da öğreten nitelikte olmalıdır.
• İnteraktif oyunların eğitici nitelikleri olması, öğrenmeyi sağladığı gibi, ölçmesi de gerektiği, bunun da anında geri dönütler verecek şekilde tasarlanması gerektiği,
• Uygulamaya yönelik kazanımların videolarının ve öğrencinin yönetebileceği üç boyutlu animasyonların hazırlanması gerektiği,
• Etkinliklerin konu ve kazanımın önüne geçmeyecek şekilde planlanması gerektiği,
• Arapça ve Kur'an-ı Kerim gibi derslerde uygulamaya yönelik interaktif etkinliklerin yapılması gerektiği, bunun için mevcut programların kullanımının yaygınlaştırılması gerektiği,

Mevcut durum göz önünde bulundurularak materyallerin istenen standartlara ulaşmasında, öğretmenler tarafından üretilmesi ve kullanılmasında, üretilen materyallerin paylaşılmasında neler yapılabilir?

• Konular ve materyal türleri ihtisaslaşma açısından paylaşılabilir.
• Materyal hazırlama ile ilgili uzaktan eğitim verilebilir.
• Materyaller kazanımlar doğrultusunda hazırlanmalıdır.
• Materyallerin kullanımıyla ilgili kılavuzlar yazılmalı
• Telif sorunları çözülmeli
• Bundan sonraki materyal üretimleri EBA ve FATİH projesi göz önünde bulundurularak geleceğe göre üretilmeli
• İbadet ve siyer alanındaki çalışmalar interaktif bir materyale dönüştürme ve yenilerinin üretimi, inanç, ahlak, kültür gibi alanlardaki üretimlerin ise interaktif materyal olarak üretilmesi ya da teknik olarak yetersiz ise fikrinin üretilip materyale dönüştürülmesi için teknik destek sağlanması için bir havuz oluşturulmalıdır.
• Materyallerin öğretmenlere ulaştırılması noktasında paylaşılacak materyallere ait bir havuz oluşturulmalı, telif vs. düzenleme ve uyarlamalar yapıldıktan sonra EBA ’da ya da bakanlık tarafından imkân tanınırsa DÖGM ’ne ait yeni bir ara yüzde paylaşılmalı. Öğretmenlere şifre verilerek hostlara yükleme imkânı tanınması,
• İşlevsellik açısından üretilen görsel ve işitsel materyaller, Mono olarak değil Sterio olarak kaydedilmeli, Ses dosyaları mp3 olarak kaydedilmelidir.
• EBA ’nın her formatta (.yar, doc, pdf, rar, zip, swf vb) dosya paylaşımına izin vermesi
• Materyal üretim ve paylaşımlarında teşvik ve puanlama sistemi olmalı.
• EBA Konusunda yardımı alınabilecek her ilde bir koordinatör olmalıdır.
• EBA da link paylaşımına izin verilmeli
• E-Müfredat kısmında İHL Meslek Dersleri Unutulmamalı
• Öğretmenleri bilgisayar okur-yazarlılığının artırılması
• Üretim konusunda öğretmenler arasında ihtisaslaşma sağlanmalı
• Seminer dönemlerinde materyal üreten arkadaşlara üretim ortamının hazırlanması veya görevlendirmeler yapılması
• Öğretmenler arası materyal üretme yarışması yapılmalı
• Performansa dayalı sistemde öğretmenlerin materyal üretme gibi kriterlerin getirilmesi
• Verilen hizmet içi eğitimler branşlara göre ayrılmalı. Bu eğitime seçilecek öğretmenlerin belli standartlara göre seçilmesi
• İHL Meslek ve DKAB derslerinin Vitaminde yer alması için girişimler başlatılmalı,
• Yabancı Dil ve materyal üretebileceğimiz alanlarda üretilmiş programların bakanlık tarafından lisansının satın alınarak okullara dağıtılması.
• Materyal üretimi yapan öğretmenlerimize Genel Müdürlüğümüz tarafından takdir ya da teşekkür belgesi verilmesi.