NEVRUZ BAYRAMI KONUŞMA METNİ

1-

Sevgili Öğrenciler,
Nevruz Bayramınız kutlu olsun.

Nevruz; yeni gün, yeni yılın ilk günü demektir. Bugün, geceyle gündüzün eşit olduğu, günlerin uzayıp sıcaklıkların artmaya başladığı 21 Mart'a rastlamaktadır. Bu günlerde doğa da uyanıp canlanmaya başladığından Nevruz günleri, baharın da başladığı günlerdir. Atalarımız; yeni bir hayat, yeni bir başlangıç demek olan bu tarihi günü, ayni zamanda Ergenekon'dan çıkış bayramı olarak da kutlamışlardır.

Günümüzde de bu bayram; nevruz, sultan navrız, nevruz, yeni gün ve çağan gibi çeşitli adlar altında, ancak özü ortak bir yeni yıl ve bahar bayramı olarak kutlanmaktadır.

Bayram; birlikte sevinme, neşelenme ve eğlenme demektir. Bayramlarımız da karşılıklı sevgi-saygı ve hoşgörünün, ulusça bir arada kardeşçe barış içinde yasama arzusunun, dayanışma ve yardımlaşma duygularının coştuğu sevinç ve kıvanç dolu günlerimizdir. Nevruz, bütün bu güzel duygular yanında yeni ve umut dolu günleri, baharı, bolluk ve bereketi müjdeleyen bir bayram, bir senlik günüdür.

Bütün bu önemli özellikleriyle Nevruz, Türk Dünyasında 2800 yıldır coşkuyla kutlana gelmiş olup halen de 200 milyonu askın Türk topluluklarında sevinç ve neşeyle kutlanmaktadır. Her yıl Manisa'da yapılan Mesih Senlikleri ile Söğüt Ertuğrul Gazi/Yörük Bayramları da bu tarihi geleneğimizin yasayan örneklerindendir. Sizlerin de bu bayram gününüzü mutluluklar içinde sevinçle kutlamanızı diliyorum.
Bir ortak kültür ve zenginlikler yumağı olan bu anlamlı bayramı, sonsuza dek kutlayabilmemiz, bireysel ve toplumsal sevgi, saygı, hoşgörü, birlik, barış, kardeşlik, dayanışma ve yardımlaşma içinde yasama isteğimize ve bilincimize bağlıdır. Nevruzun bolluk ve bereketi müjdeleyen sıcak günlerini mutlulukla geçirebilmemiz için tüm güzellik ve cömertliğiyle bizi bağrında barındıran doğa ve çevremizle tam bir uyum içinde yasamamız ve onu sevgi ve özenle korumamız gerekmektedir

Tarihten, atalarımızdan gelen bu güzel geleneği, bu ortak kültür değerimizi sonsuza dek yaşatma ve bize yurt olan doğa ve çevremizi en iyi şekilde koruma bilinç ve arzumuzla Nevruzcunuzu kutluyor ve hepinize sağlık, mutluluk ve basarılar diliyorum.

2-NEVRUZ BAYRAMI KONUŞMA METNİ

Türk Dünyası ve Toplulukları Haftası

Doğayla daha fazla iç içe, daha barışık ve doğal olayların daha çok farkında bir yaşamı benimseyen atalarımız, güneşin batışını doğuşunu kar yağmasını çeşitli geleneksel kültür unsurlarıyla karşılamışlardır. Daha doğrusu her halk kendi kültürel yaşamı içersinde bir doğal olayı şenliğe dönüştürerek geleneksel hale getirmiştir. Nevruz ise daha büyük anlamlar taşıyan bir şenliği ifade eder. Hem düşsel, hem de katı gerçekçi bir anlamın kültürüdür Nevruz. Çünkü 21 Mart günü, Güneş etrafında dönen bütün gezegenlerin yörüngelerinde başlangıç noktalarına geldikleri, gece ve gündüzün eşitlendiği, bütün kültürlerde soğuk, kötü ve zorlu olarak kabul edilen “kış”ın bitip, “yaz”ın başladığı, doğanın uyandığı, üremenin ve üretmenin başladığı tarihtir.

BAHARIN BAŞLANGICI: NEVRUZ !…
Sayın  Dekanım, Değerli dinleyiciler,
Baharın başlangıcı (habercisi), bu güzel Nevruz’da, bu güzel yeni günde sizleri sevgi ve saygıyla, bahar duyguları güzellikleri ile selamlıyorum.
Hepinizin, hepimizin Nevruz Bayramımız kutlu olsun, mutlu olsun, mübarek olsun; Önümüzdeki yeni yıl, cümlemiz için, halkımız için, insanlık için bolluk olsun, bereketli olsun !..
Sevgili Dinleyiciler, Hanımefendiler, Beyefendiler, Kıymetli öğrencilerim, Değerli misafirler,

Bundan bir süre önce değerli dekanımız Sayın Cemal Taluğ beni arayarak bu yılki Nevruz’da, Nevruz Bayramında konuşma yapmamı istediğinde, doğrusu önce “bu iş benim işim değil, ben Nevruz’u ancak sade bir vatandaş kadar biliyorum, ben toplumun huzuruna çıkıp ta ne söyleyeceğim” diye tabir-i caiz ise biraz nazlandım ve affımı istedim, hatta Nevruz konusuna benden çok daha hakim olan birisini bulalım ve o bize bu bayramı, çıkışını, tarihçesini, gelişini, muhtelif safhalardan geçişini, değişik coğrafyalarda kutlanışını anlatsın dedim, fakat sevgili kardeşim, aziz dekanım usta bir taktisyen olduğu için ısrar etti ve beni de ikna etti, ben de böylece nevruz için sizlerin karşısına çıktım. Düşündüm ki ziraatçıdan, tarımcıdan, her halde bizden daha fazla toprağı, tarlayı, bağı-bahçeyi, çayırı, çimeni, böceği, baharı, bereketi seven ve insanlığa bu alanda hizmet edecekler vardır, ama biz de varız, ama biz de hizmet yapıyoruz ve yaparız, herhangi bir noksanımız olursa, sür-çü lisan edersek de affola !…

Aziz Dostlar,
Belki daha önceki zamanlarda da kutlanmış olabilir, fakat bizim bildiğimiz kadarıyla Nevruz Bayramını biz iki yıldır fakültemizde kutluyoruz, bu da üçüncüsü, bu bakımdan daha başka alanlardaki bütün gayretli ve başarılı çalışmaları için saygıdeğer dekanımıza da teşekkürlerimi sunuyorum.

Değerli Dinleyiciler,
Fakültemizde iki yıldır kutladığımız Nevruz Bayramlarında değerli dostum ve sevgili kardeşim Prof. Dr. Orhan Kavuncu Bey sizlere hitabetti, belki de bu yıl değişik bir yüzün konuşması arzulandığı için ben huzurlarınızda bulunuyorum. İtiraf etmeliyim ki ben bu konuda, konuşmamda ondan yararlandığım kadar başarılı olamayabilirim. Beni sizlere konuşma yapmaya cesaretlendirdiği için Orhan Kavuncu’ya da teşekkür ediyorum.

Aziz Dostlar,
Sözcüğün etimolojisine, çıkışına ve kökenine bakacak olursak, Nevruz Farsça bir kelime, malumları olduğu üzere New=Yeni, Rûz=gün, Nevruz da yeni gün demek, yeni bir yılın başlangıcı demek. Nevruz İran’ın, Turanın ve Top yekûn Orta Doğu halklarının nerede ise Adem Peygamberden beri bildiği ve kutladığı bir bayram demektir. Nevruz bugündür, yani 22 Mart Nevruz günüdür, Nevruzumuz tekrar kutlu olsun !..

Nevruz, İran ve Turan Halklarının Bayramı, bahar bayramı, bereketin simgesi, canlanmanın, dirilişin işareti, doğanın yeni bir enerjiyle canlanışı, çayır ve çimenlerin yeşermeye başladığı, çiçeklerin rengârenk açtığı, yüreklerimizin yeni umutlarla dolup taştığı, gönüllerimizdeki türlü çeşitli duyguların birbirine karıştığı, yeni bir mevsime, yeni bir bahara yolculuğun başlangıcıdır.

Zaman zaman, Nevruz İran’ın mı, Turanın mı, yoksa bir başka kavmin mi Bayramı tartışmalarına şahit olunmaktadır, bu elbetteki bu alanın bilim adamlarını ilgilendiren bilimsel bir araştırma konusudur. Biz bırakalım bunu varsın onlar tartışsın, ama bizim için önemli olan Nevruz düşüncesi, barışa, sevgiye ve kardeşliğe giden duyguların Nevruz’la yüklü olmasıdır.

Çok Değerli Dinleyiciler,
İran kaynaklarının Nevruz ile ilgili başlıca başvuru kaynağı, referansı, Firdevsi’nin Şehnamesidir. Fakat Şehname’nin araştırıldığı dönemlerden kalan yazılı belgelerde Nevruz ile ilgili herhangi bir kayda rastlanmaması, buna mukabil Türklerin en eski yazılı eserleri olan gerek Orhun Kitabelerinden gerekse diğer yazılı Türk belgelerinden ve Türklerin günlük yaşamlarından, yaşam tarzlarından bahseden eski Çin kaynaklarında Nevruz’la ilgili kutlamalardan söz edilmiş olması, Nevruz’un kökeninin Turani olduğu savını kuvvetlendirmektedir.

Ancak az önce ifade ettiğimiz gibi, önemli olan Nevruz’un kökeninden daha çok, bir tabiat, bir doğa bayramı olarak kin ve nefret sebebi değil, insanların birbirlerine düşmanlık kaynağı değil, bütün canlı yaratılmışlarda dirilişin başladığı, doğanın uyanmaya başladığı bir gün olarak algılanmasıdır. Bu vesileyle Nevruz sevinç, Nevruz mutluluk ve huzur olmalıdır. Nevruz bütün sıcak duyguların toplamıdır, Nevruz kana düşen ateştir.

Nevruz’u kutlayan halklar, Nevruz’u bir bayram olarak kabul eden uluslar ve topluluklar İran’dan veya Turan’dan kendi gittikleri, göç ettikleri, sonra da yerleştikleri her yere bu güzel ve anlamlı bayramı götürmüşler ve oralarda da kutlamışlar halen de kutlamaktadırlar. Bilindiği gibi, Nevruz bugün Türkistan başta olmak üzere, bütün Türk dünyasında, Anadolu’da, Kafkaslarda, Balkanlar’da, Kıbrıs’ta, Ta Yakutistan’dan Çuvasistan’a, Başkurdistan ve Tataristan’a kadar Suriye’de ve Ortadoğu’da her iklimde ve coğrafyada kutlanmaktadır.

Değerli Dinleyiciler,
Bizim atalarımız, Nevruz’da binlerce yıldır Bayram yapmışlar; Ergenekon Destanına göre, savaşta yenilen Türklerden iki genç kurtulmuş ve bir vadiye sığınmışlar, orada bir mağarada bu gençleri bir dişi bozkurt-Asena emzirmiş, beslemiş, koruyup kollamış; zamanla bu mekânda çoğalan Türkler vadiyi çevreleyen dağlar arasından Demir madenini eriterek yol açıp çıkmışlar, Nevruz’un ateşi demiri eritmiş, işte bu sebeple, sonraki zamanlarda, bugün bile, Nevruz bir kurtuluş günü olarak “Atalar Mağarası” denilen mevkide, Asena’nın iki genci emzirdiği yerde, Örs üzerinde sıcak demir dövülerek simgesel olarak kutlanmış, kutlanmaktadır.

Çok Kıymetli Dinleyiciler,
Nevruz’dan, yeni günden, bahardan ve bereketten bahsedince, eskiden kullandığımız takvimlerden, özellikle Peygamberimizin Hicretini başlangıç kabul eden, Hicri Takvimin güneş yılını esas alan, Rumi-Mali temele göre tanzim edilmiş takvim hakkında bazı önemli bilgilerin bu vesile ile sizlerle paylaşılmasının yararlı olduğuna inanmaktayım. Bu takvime göre; yıl Kasım ve Hızır günlerinden ibarettir. Kasım günleri 180, Hızır günleri ise 186 gündür.

Hicret başlangıcına göre, güneş yılını esas alan bu takvimlerin, Büyük Selçuklu Sultanı Celaleddin Melikşah zamanında geliştirilip kabul edilen Celali takviminin güncellenmesi, tekrar kullanılmaya başlanması olarak kabul edilmektedir. Celali takviminin başlangıcı 15 Mart 1079’dur. Daha sonra yapılan bir takım düzenlemelerle yılbaşı 21 Mart’a kaydırılmıştır. Bugün bile İran ve Afganistan gibi yerlerde kullanılan Şemsi takvim de bu Celali takviminden İlham alınarak geliştirilmiştir. Bizim kullandığımız Rumi takvimde 22 Mart 9 Mart’a karşılık gelmektedir. Bu takvime göre yılın yarısı kabul edilen kasım günlerinin 105’inde (ki bu tarih şubat ayının 20’sine tekabül eder) birinci Cemre havaya, bir hafta sonra, Kasımın 112’sinde, yani 27 Şubatta ikinci cemre suya ve nihayet üçüncü haftanın sonunda, Kasımın 119’unda, yani 6 Martta üçüncü cemre toprağa düşmektedir.

Değerli Dinleyiciler,
Bugün 22 Mart, cemrelerin üzerinden 16 gün geçmiş bulunuyor, yani artık hava, su ve toprak hep beraber ısınmaya ve canlanmaya başladı demektir. Artık çiftçiler, ziraatçılar ve tarımcılar tarlada, toprakta, bağda ve bahçe’de, hızla Allah’ın bereketine ve bolluğuna kavuşmak için çalışmaya başlamış bulunuyorlar.

Kıymetli Dinleyiciler,
Cemre, sözcüklerde ateş demek, daha doğrusu yanmış kömür, yani köz demek, kor demek, küçük taş parçası demek ! Anlam olarak “Isınmaya başlayan Güç, Isınma” şeklinde manalandırılmaktadır. O halde artık tabiatta toprak uyanıyor, kuşlar cıvıldaşıyor, zemheri kuzuları çayır-çimen koşuyor, hasılı bütün canlı yaratılmışların kanı kaynamaya başlıyor, Nevruz, işte böyle bir mevsimin başlangıcı !…

Nevruz’la birlikte aşk şiirleri söylemiş şairler, sazlarının tellerinden aşk ve sevgi nağmeleri dökülmüş ozanların, Nevruzla birlikte kızlar, oğlanlar bütün delikanlılar beldenin kapılarını dolaşmışlar evev, Nevruziye toplamışlar ve bunları herkese ikram etmişler, günlerce oyunlar oynamışlar, şenlikler ve şölenler yapmışlar, İşte Nevruz böyle bir bereket, böyle bir bolluk !,,,

Gerek Eski Türklerde, gerek Büyük Selçuklularda, gerekse Anadolu Selçuklularında ve Osmanlılarda Nevruz Bayramları hemen her köşede türlü çeşitli zenginliklerle ve etkinliklerle kutlanmış, ancak 19. yüzyılın ortalarından 20. yüzyılın başlarına kadar geçen kısa bir süre Nevruz kutlamaları, devletin ve milletin başına açılan büyük gailelerin de etkisiyle bir ara sanki unutulur gibi olmuş ve fakat Türk ulusunun “Titreyip de kendine dönmeye” başladığı 18 Mart 1915 Çanakkale Zaferi ve Türk Kurtuluş savaşından sonra Nevruz ateşi yeniden yakılmış ve Bayram tekrar kutlanmaya başlanmıştır.

Saygı Değer Dinleyiciler,
Sözü daha fazla uzatmak istemiyorum. Neticeden diyebiliriz ki, Nevruz bütün bedii zevk ve edebi duyguların harekete geçtiği, tetiklendiği ve yavaş yavaş yükselmeye başladığı kutlu bir gündür. Bilindiği gibi Nevruz’un devamında Hıdrellez vardır, 6 Mayısta 22 Martta yanan, alevlenen ateş kemale gelir; kor olur, köz olur; ama artık bunlar Nevruz ateşine, Cemre sıcağına benzemez ve bir daha da artık yılını tamamlamadan yavaşlamaz, sürekliliği ta sonbahara kadar, kışa kadar devam eder !…

Artık toprak ana, hemen her yerde vermeye başlamıştır. Bolluğun, bereketin, tevazuun ve her türlü yaratılmışı sinesinde barındıran, saklayan ve gizleyendir !…

Hepimiz topraktan gelmişiz toprağa gideceğiz. Elbetteki biz tarımcılar için, çiftçiler için, Ekin ekenler için, hasat yapanlar için Toprağın ayrı bir anlamı ve ayrı bir önemi vardır. Kuşkusuz bunu da en güzel dile getiren Hak Aşığı, Aşık Veysel’dir.
Bakın Rahmetli Veysel ne diyor !…

TOPRAK
Dost dost diye nicesine sarıldım
Benim sadık yarım kara topraktır..
Beyhude dolandım boşa yoruldum
Benim sadık yarim kara topraktır..

Nice güzellere bağlandım kaldım
Ne bir vefa gördüm ne fayda buldum
Her türlü isteğim topraktan aldım
Benim sadık yarim kara topraktır..

Koyun verdi kuzu verdi süt verdi
Yemek verdi ekmek verdi et verdi
Kazma ile döğmeyince kıt verdi
Benim sadık yarim kara topraktır..

Adem’den bu deme neslim getirdi
Bana türlü türlü meyva yetirdi
Her gün beni tepesinde götürdü
Benim sadık yarim kara topraktır..

Karnın yardım kazmayınan belinen
Yüzün yırttım tirnağınan elinen
Yine beni karşıladı gülünen
Benim sadık yarim kara topraktır..

İşkence yaptıkça bana gülerdi
Bunda yalan yoktur herkes de gördü
Bir çekirdek verdim dört bostan verdi
Benim sadık yarim kara topraktır..

Havaya bakarsam hava alırım
Toprağa bakarsam dua alırım
Topraktan ayrılsam nerde kalırım
Benim sadık yarim kara topraktır..

Dileğin var ise yüce Allah’tan
Almak için uzak gitme topraktan
Cömertlik toprağa verilmiş Hak’tan
Benim sadık yarim kara topraktır..

Hakikat ararsan açık bir nokta
Allah kula yakın kul da Allaha
Hak’kın hazinesi gizli toprakta
Benim sadık yarim kara topraktır..

Bütün kusurlarım toprak gizliyor
Merhem çalıp yaralarım tuzluyor
Kolun açmış yollarımı gözlüyor
Benim sadık yarim kara topraktır..

Her kim olursa bu sırra mazhar
Dünyaya bırakır ölmez bir eser
Gün gelir Veysel’i bağrına basar
Benim sadık yarim kara topraktır.
Aşık Veysel ŞATIROĞLU
1894-1973
Değerli Dinleyiciler,
Nevruz bizim, Biz, yani baharın Oğlak dönencesinde başladığı Coğrafyada yaşayan herkes..!

İran ve Turan halklarının, Ön Asya kavimlerinin Ortak Bayramı Nevruz !… Bu Bayram sevincin, huzurun, baharın, yeni bir yıla başlamanın Bayramı. Tarlaya, bahçeye, bağa, çıkmanın bayramı, çalışmaya başlamanın bayramı !…

Bu bayramda kin ve nefrete yer yok !.. Öfkeyi ve kızgınlığı anlamak mümkün değil !…. Tabiatla, doğayla, Toprak Ana ile buluşmanın Bayramı Nevruz !… Nevruz mutlu olmanın, neşelenmenin vesilesi bir bayram !….

-Bahtlı olsun yurdumuz. Budur bizim arzumuz….
-Olmasın Türkiye’nin akıbeti Yaman !..
-Var olmanın şartı bu Anadolu’da büyük olmaktır aman.
-Biz büyük olalım ki, insanlar kırmasın birbirini,
-Barış ve huzur kaplasın dört bir yanı,
-Yürekler bir olsun !…
-21. Asır Türkün asrı olsun
-Cümleten Nevruz Bayramınız, tekrar kutlu olsun !…
Teşekkürler. 22 Mart 2007

ALINTI...