Van Gölü veya Yöresel Adıyla Van Denizi

Tatvan ilçesi sınırları içinde bulunan Nemrut volkanik  dağının patlaması sonucu oluşan kraterde  biriken suların oluşturduğu varsayılan volkanik bir göldür. 

Çok sayıda koyu bulunan Van Gölü'nün yüzölçümü 3.713 km²'dir. Van Gölü hem tatlısu hem de deniz ekosistemlerinden farklı bir sucul ekosistemdir. Suları tuzlu ve sodalıdır. Göl suyu tuzluluk oranı %o19, pH'sı ise 9.8 dir. Göl su seviyesi iklime bağlı olarak yükselip, düşmektedir. Ancak ortalama olarak denizden yüksekliği 1646 metredir. Gölün ortalama derinliği 171 m, en derin yeri ise 451 metredir. Gölün doğu bölümünde dört ada vardır. Bunlar; Akdamar, Çarpanak, Adır ve Kuş adalarıdır. Adalar tarihi ve turistik özelliğe sahiptir. Göl üzerinde feribotlarla Tatvan-Van demiryolu bağlantısı sağlanmakta; aynı zamanda bu demiryolu, İstanbul- Tahran  demiryolu hatlarını da bağlamaktadır. 

Lav seddi göllerinin en büyüğü olan Van Gölünün çok girintili çıkıntılı muntazam olmayan bir kenarı vardır. Göl esas bir gövdeyle kuzeydoğuda geniş bir geçitle bağlı büyük bir körfezden meydana gelir. Gölün bulunduğu bölge batıdaki Muş Ovası ile birlikte Geniş bir çöküntü havzasıdır. Nemrud Dağından çıkan volkanların meydana getirdiği setle Muş Ovasından ayrılmıştır. Muş Ovasının zamanla alüvyonlarla dolmasına karşılık, kapalı havza durumunda olan Van depresyon bölgesi, sularla dolarak göl hâline gelmiştir. Kapalı havza durumundaki göle büyük akarsular dökülmemekte, ancak çok sayıda dere sularını buraya boşaltmaktadır. Bütün dereler kar ve yağmur sularıyla beslenirler. Suları kış mevsiminde oldukça az, ilkbahar ve yaz aylarında fazladır. Yaz aylarındaki fazlalığa yüksek yerlerdeki karların erimesi sebep olmaktadır. Göl seviyesi temmuzda en yüksek, ocak ayında ise en düşüktür. Yıl içindeki seviye farkı ortalama 50 cm civârındadır. Gölün doğu kesiminde adalar bulunur. Bunlar Erciş Körfezinde yer alan Andır Adası, Van koyunun ağız kesimindeki Çarpanok Adası, Gevaş boyundaki Akdamar Adası ve bu koyun 3 km kuzey batısında yer alan Kuş Adasıdır. 

Van Gölünün dışarıya akıntısı olmadığından sular ancak buharlaşmayla kaybolmakta, bu ise suda tuz birikimine sebep olmaktadır. Zamanla biriken tuzlar sebebiyle tuzluluk nispeti binde 22,4’e yükselmiştir. Gölü besleyen dereler volkanik araziden geçtiklerinden fazla miktarda sodyum karbonat getirirler. Bu bakımdan göle sodalı göl denir. Gölün suyu acı, tuzlu ve sodalıdır. Yaz aylarında kenarlarında görülen soda birikintileri toplanıp satılır. Soda üretim yeri olarak Van Gölü önemli bir potansiyele sâhiptir. 

Göl ve çevresinde Doğu Anadolu’nun sert iklimi, hüküm sürer. Büyük ve derin göl civardaki çok sert iklimin biraz yumuşamasına sebep olmuştur. Etrafında çok şiddetli donlar görülmez. Çevresindeki yüksek dağlara iki metre yüksekliğe kadar varan kar yağar. Bunlar yaz aylarında eriyerek gölü beslerler. Gölün hemen çevresinde ormana rastlanmaz, yalnız güneydeki yamaçlarda çalılık ve bozulmuş ormanlar vardır. 

Göle dökülen akarsu ağızlarında çok miktarda balık yaşar. (En çok tatlı su kefalının avlandığı) balıklardan havyar da elde edilir. 

Tatvan-Van arasında feribot seferlerinin devamlı yapılması nakliye bakımından önemlidir. Elazığ-Muş demiryolu, Tatvan-Van feribot seferleriyle İran’a bağlanır. Ayrıca karayolları ile etrâfa bağlantıların olması bölgenin ticaretine müspet olarak tesir eder. 

Van Gölü dünyanın en büyük sodalı gölüdür. Gölün tuzlu-sodalı suları, biyolojik çeşitliliği sınırlamaktadır. Gölde bilinen 103 tür  fitoplankton, 36 tür zooplankton ve tek bir tür balık (inci kefalı, Chalcalburnus tarichi) yaşamaktadır. Göl etrafı karadan 430 km.'dir. 

Van Gölü'nün kıyısındaki bazı yerleşim birimleri (Van'dan başlayarak saat yönünde):

• Van İli
• Edremit
• Gevaş
• Tatvan
• Ahlat
• Adilcevaz
• Erciş
• Muradiye

VAN GÖLÜ RESİMLERİ, FOTOĞRAFLARI