1. Her yazının öğretmek, açıklamak, düşündürmek, eğlendirmek, duygulandırmak, heyecanlan dırmak gibi bir yazılış amacı vardır. Buna göre yukarıdaki metinlerin yazılış amacı nedir? Bunu nereden anlıyorsunuz?

CEVAP:
Bu metinlerin amacı öğretmek, aydınlatmak, bilgi vermektir.

1. Bu tür yazıları hangi amaçla okuyorsunuz?

CEVAP:
Bu tür metinleri bilgiye ulaşmak, öğrenmek, aydınlanmak amacıyla okuyoruz.

1. Metinlerde cümleler arasında bir bütünlük var mı, yoksa metinler birbirinden kopuk cümlelerden mi oluşuyor? Bütünlük varsa hangi unsurlarla sağlanmıştır?

CEVAP:
Metinlerde cümleler arasında kesinlikle bir bütünlük vardır. Bu bütünlük, bilginin hem anlam hem de yapı bakımından birbiriyle uyumlu olarak kullanılmasıyla sağlanmıştır. Bu tür metinlerde bütünlük, aşağıdaki unsurlarla da sağlanmaktadır:

• İfadenin hiçbir engele uğramadan akıp gitmesi
• Gereksiz söz tekrarlarının yapılmaması
• Ses akışını bozan, söylenmesi güç seslere ve kelimelere yer verilmemesi
• Dil ve ifadenin sade, gösterişsiz ve pürüzsüz olması
• Düşünce ve duyguların kısa ve kesin ifadelerle dile getirilmesi

1. Bu metinlerde dil hangi işlevde kullanılmıştır?

CEVAP:
Bu metinlerde dil, göndergesel işlevde kullanılmıştır. Kimya ile ilgili metinde ise göndergesel işlevle birlikte alıcıyı harekete geçirme işlevi de kullanılmıştır.

1. Zarflar; cümledeki yargıyı durum, yer-yön, miktar, soru yönlerinden tamamlayan kelimelerdir. Metindeki altı çizili kelimeler yargıyı hangi yönden tamamlıyor? Niçin?

CEVAP:
Çok: MİKTAR yönüyle tamamlıyor.
Bir gün:ZAMAN yönüyle tamamlıyor.
Şöyle: DURUM yönüyle tamamlıyor.
Hemen: ZAMAN yönüyle tamamlıyor.
On dakika sonra: ZAMAN yönüyle tamamlıyor.
Hemen: ZAMAN yönüyle tamamlıyor.
Bir daha: DURUM yönüyle tamamlıyor.
Böyle: DURUM yönüyle tamamlıyor.
Dedikten sonra: ZAMAN yönüyle tamamlıyor.
Hemen: ZAMAN yönüyle tamamlıyor.
Yönelip: DURUM yönüyle tamamlıyor.
Gerçekten: DURUM yönüyle tamamlıyor.
On dakika sonra: ZAMAN yönüyle tamamlıyor.
Söz verdiği gibi: DURUM yönüyle tamamlıyor.
Önden: DURUM yönüyle tamamlıyor.

1. Bu tür kelimelere ne ad verildiğini ve bunların metindeki işlevlerini belirtiniz.

CEVAP:
Çok: MİKTAR ZARFI
Bir gün:ZAMAN ZARFI
Şöyle: DURUM ZARFI
Hemen: ZAMAN ZARFI
On dakika sonra: ZAMAN ZARFI
Hemen: ZAMAN ZARFI
Bir daha: DURUM ZARFI
Böyle: DURUM ZARFI
Dedikten sonra: ZAMAN ZARFI
Hemen: ZAMAN ZARFI
Yönelip: DURUM ZARFI
Gerçekten: DURUM ZARFI
On dakika sonra: ZAMAN ZARFI
Söz verdiği gibi: DURUM ZARFI
Önden: DURUM ZARFI

1. “Ne zaman” sorusunun karşılığı olan kelimeleri bulunuz. Bunların metindeki işlevini söyleyiniz.

CEVAP:
“Ne zaman” sorusunun karşılığı olan kelimeler: “Bir gün, hemen, on dakika sonra, dedikten sonra.” 
Bu kelimelerin işlevi “zaman zarfı” olmasıdır.

1. “Nasıl” sorusunun karşılığı olan kelimeleri bulunuz. Bunların metindeki işlevini açıklayınız.

CEVAP:
“Nasıl” sorusunun karşılığı olan kelimeler: “şöyle, bir daha, böyle, yönelip, gerçekten, söz verdiği gibi, önden.” 
Bu kelimelerin işlevi “durum zarfı” olmasıdır.

1. “Ne kadar” sorusunun karşılığı olan kelimeleri bulunuz. Bunların metindeki işlevini belirtiniz.

CEVAP:
“Ne kadar” sorusunun karşılığı olan kelime: “çok” 
Bu kelimenin işlevi “durum zarfı” olmasıdır.

1. Okuduğunuz metinlerin ortak özelliklerini belirtiniz.

CEVAP:
Öğretici metinlerin ortak özellikleri şunlardır:

• Açıklama, aydınlatma, bilgi verme amaçlarıyla yazılır.
• Dil daha çok göndergesel işlevde kullanılır.
• Öğretici metnin anlaşılması ve yorumlanması için okuyucunun verilen bilgiyi kavrayabilecek birikime sahip olması gerekir.
• Söz sanatlarına, kelimelerin mecaz anlamlarına yer verilmez.
• Verilen bilgiler örneklerle ve tanımlarla pekiştirilir.
• Daha çok nesnel cümleler kullanılır.
• İfade hiçbir engele uğramadan akıp gider.
• Gereksiz söz tekrarı yapılmaz.
• Ses akışını bozan, söylenmesi güç sesler ve kelimeler yoktur.
• Dil ve ifade sade, gösterişsiz ve pürüzsüzdür.
• Düşünce ve duygular kısa ve kesin ifadelerle dile getirilir.
• Bu anlatım türü daha çok ansiklopedilerde ve ders kitaplarında kullanılır.
• Tarihi metinler, Felsefi metinler, Bilimsel metinler gibi bölümleri vardır.