ANADOLU DAVULU

Anadolu’da bayram da seyran da davulla başlar. Davul

güm güm vurmadıkça bayramın seyranın tadı mı olur? Düğün

mü var? Önce davul gelsin. Karşılamaya, uğurlamaya davul

gerek. Davul başta, davulcu işte. Davulun sesi Anadolu’nun

sesidir. Ne demişler: “Arı kovanı oğulsuz olmaz, düğün dernek

davulsuz olmaz.” Anadolu düğünlerinin baş konuğu davuldur

derler ve bir hikâyesini anlatırlar. Dinleyelim:

“Bir zamanlar Anadolu beylerinin içine dönük, konağından

dışarı çıkmız, kimseyle görüşüp konuşmaz, güzellikte eşsiz

bir kızı varmış. Kız gelinlik çağına erince Beyi bir düşüncedir

almış. Kızını evlendirmesi gerek. Ne var ki, değil sokağa, odası

ndan bile dışarıya çıkmayan bu kızı, kimlere versin? Ülkeye

duyurmuş: ‘Kim kızımı kendi isteği ile konaktan dışarı çıkarabilirse

ona vereceğim.’ Belirtilen günde kızın penceresi önünde,

şıvgın gibi yiğitler toplanmış, her yiğit hünerini göstermeye

başlamış. Kimi elli okkalık gürzlerini havaya uçurmuş, kimi

at üzerinde en zor hareketleri yapmış, kız oralı bile olmamı

ş, başını çevirip bakmamış. Derken akşama doğru uzaklardan

bir davul sesi duyulmuş. Kızın yüreğinde bir şeyler kımıldamı

ş. Davulun sesi yaklaştıkça kız pencereye doğru başını

çevirmiş, pencereyi açmış. Az sonra, fidan boylu, civan bir delikanlı

davulunu döve döve meydana girmiş, başlamış türlü

havalar çalmaya. Tokmak davula indikçe Bey Kızı yerinde duramaz

olmuş. Yüreği alev alev yanmaya, adımları dışarı doğ-

ru kaymaya başlamış. Güneş batarken de kız, nazlı nazlı meydanda

görünmüş. Görünmesiyle de bir alkış tufanı kopmuş.

Hikâyenin sonucu mutlu bir düğünle düğümlenmiş. O günden

sonra davul, düğünlerin baş tacı olmuş.”

“Davulun sesi insanı yerinden oynatır, yüreğini hoplatır.”

derler. Bu ses buruk bir heyecan verir. Yiğitleri coşturur. Bu

yüzden Türkler, savaş alanlarında davulun büyüğü olan kös

çaldırır, orduya bununla şevk verirlermiş. Seferlerde, Türk ordusunun

yanında mehter de yürür, yol boyu marşlar çalarak

heyecan verirdi. Mehterin baş çalgısı da davul ve köstür. Davul

Anadolu’nun yüreğindeki kükrek sestir. Vurdukça dışarı

dökülür, döküldükçe yürekler ferahlar, boşalır. Davulcuya sormuşlar:

“Davulu neden dövüyorsun?” diye. Cevabı şu olmuş:

– Ben davulu dövmezsem o beni dövecek de ondan.

Davul dövüldükçe yürek hafişer.

(...)

Bilirsiniz, Anadolu’da bir de ramazan davulu vardır. Sahur

yemeğine kaldırır. Anadolu insanı düşünmüş taşınmış.

“Bir insanı tatlı uykusunda nasıl uyandırırız?” diye. O günlerde

çalar saat yok. Kapıyı tokmakla dövmek de hoş değil.

Tok bir sesle uyandırmak, uyandıktan sonra da eğlendirmek

daha uygun demişler ve davulcuya bu görevi vermişler. Davulcu

hem tokmak vurur hem söyler:

Tohumunu at da gel, Eğlenip gülüşelim

Arpa buğday sat da gel. Tanışıp bilişelim.

Uyan hey ağam uyan, Bahşişini hazırla,

Orucunu tut da gel. Bayramda görüşelim.

Irmaklar akmak ister,

Çocuklar ekmek ister,

Herkes yârin ararken

Davulum tokmak ister.

Bayramların, seyranların, düğünlerin, derneklerin gür

sesi davul hangi toplulukta görünse orası şenlenir, cümbüşlerlenir.

Anadolu davul sesinde kendi sesini bulur. “Uykusuz

düş, davulsuz cümbüş olmaz.” demiş atalarımız.

Vur davulcu davula,

Yüreğime vur tokmağını.

Titresin sesinden,

Düz ovalar, başı dumanlı dağlar.

Vur davulcu, vur yürek yarama,

Sen bakma ağladığıma.

Köy düğünlerinde davul gelin alayının önünde gider. Davul

dövünür, gelin ağlar. Mutlu bir günde gelin, niçin ağlar

diyeceksiniz? Baba ocağından, yurdundan, yuvasından ayrı

ldığı için elbet. Ama gelin “Hem ağlar hem giderim.” diyerek

sevincini gözyaşıyla anlatır, o başka...

“Davulun sesi uzaktan hoş gelir.” diye bir de atasözümüz

vardır. Başka bir yerde meydana gelen hoş bir olay, allanıp

pullanarak anlatılırsa kulağa daha hoş gelir, anlamında olsa

gerek bu söz. Kırkpınar yağlı güreşlerinde kırk davulun

birden çalındığını düşününüz. Pehlivanlar el ense tutarlarken

davulcular onlara şevk verir, güç katar. Güreşlerde davul

çalma geleneği, bugüne değin sürüyor.

(...)

Mehmet ONDER

BU METNİN SES DOSYASINI İNDİRMEK İÇİN TKLAYINIZ..