ORHAN VELİ KANIK (1914-1950)

13 Nisan 1914′te İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Öğreniminin bir kısmını Galatasaray Lisesi’nde tamamlamıştır. Lise hayatının diğer kısmını Melih Cevdet Anday ve Oktay Rıfat Horozcu İle tanıştığı Ankara’da sürdürmüştür. İstanbul Üniversitesi Felsefe bölümünü yarıda bırakmıştır. Orhan Veli Kanık, PTT’de ve Tercüme Odası’nda çalıştıktan sonra Yaprak dergisini çıkarmıştır. 1950′de, çok genç yaşta, beyin kanamasından ölmüştür. Garip akımının öncülerindendir. Başlangıçta geleneksel şiiri deneyen Orhan Veli, Birinci Yeni Hareketi’nin en önemli sanatçısıdır. Garip dönemindeki şiirleri, geleneksel şiire tümüyle karşı çıkışın ifadesidir, ölçü ve uyağa karşıdır. Şairane söyleyişten kaçınır. Söz ve anlam sanatlarından uzak durur. Şiirlerinde günlük yaşamın sıradan insanlarını, bu insanların yaşama sevincini işlemiştir. Basit ya da kaba sayılabilecek sözleri mizah havası içinde kullanmış, şiirlerinin çoğunu okurları şaşırtacak biçimde bitirmiştir. Ozanın anıları, İstanbul’un güzellikleri bütün canlılığı ile şiirlerine yansımıştır. Toplumsal aksaklıkları, bozuklukları; mizah öğelerini kullanarak eleştirmiştir. Şiirlerinde yer yer deyimlere ve türkü parçalarına rastlanır. Orhan Veli’nin şiirleri yanında deneme ve makaleler yazmış çeviriler yapmıştır.

Orhan Veli’nin Eserleri:

Şiir Kitapları

Garip, Vazgeçemediğim, Destan Gibi, Yenisi, Karşı (şiir) La Fontaine Masalları (manzum çeviri)Nasrettin Hoca Hikayeleri (manzum öykü)

Hikâye/Şiir

• Nasreddin Hoca Hikâyeleri (1949, Doğan Kardeş Yayınları)

Yazılar

• Nesir Yazıları (1953, Varlık Yayınları)
• Edebiyat Dünyamız (1975, Bilgi Yayınları. Hazırlayan: Asım Bezirci)
• Bütün Yazıları (1982, Can Yayınları)

Çeviri

• Bir Kapı Ya Açık Durmalı Ya Kapalı, Alfred de Musset (1943, Maarif Basımevi)
• Barbarine, Alfred de Musset (1944, Maarif Basımevi)
• Scapin'in Dolapları, Molière (1944, Maarif Basımevi)
• Versailles Tûluatı, Molière (1944, Maarif Basımevi, Azra Erhat'la birlikte)
• Sicilyalı Yahut Resimli Muhabbet, Molière (1944, Maarif Basımevi)
• Tartuffe, Molière (1944, Maarif Basımevi)
• Üç Hikâye, Nikolay Gogol (1945, Alaaddin Kıral Basımevi, Erol Güney'le birlikte)
• Turcaret, Alain Rene Lesage (1946, Milli Eğitim Basımevi)
• Fransız Şiir Antolojisi, (1947, Varlık Yayınevi)
• La Fontaine'in Masalları, La Fontaine (1948, Doğan Kardeş Yayınları)
• Hamlet, William Shakespeare (1949, Charles Lamb uyarlaması, Doğan Kardeş Yayınları)
• Venedik Taciri, William Shakespeare (1949, Charles Lamb uyarlaması, Doğan Kardeş Yayınları)
• Saygılı Yosma. Jean-Paul Sartre (1961, Ataç Yayınevi)
• Batıdan Şiirler (1963, Yeditepe Yayınları)
• Bütün Çeviri Şiirleri (1982, Can Yayınları)

Orhan Veli Şiirlerinden Seçmeler

GÜZEL HAVALAR

Beni bu güzel havalar mahvetti,

Böyle havada istifa ettim

Evkaftaki memuriyetimden.

Tütüne böyle havada alıştım,

Böyle havada âşık oldum;

Eve ekmekle tuz götürmeyi

Böyle havalarda unuttum;

Şiir yazma hastalığım

Hep böyle havalarda nüksetti,

Beni bu güzel havalar mahvetti.

ANLATAMIYORUM

( moro romantico ) Ağlasam sesimi duyar mısınız, Mısralarımda; ,

Dokunabilir misiniz,

Gözyaşlarıma, ellerinizle?

Bilmezdim şarkıların bu kadar güzel,

Kelimelerinse kifayetsiz olduğunu

Bu derde düşmeden önce.

Bir yer var, biliyorum;

Her şeyi söylemek, mümkün;

Epeyce yaklaşmışım, duyuyorum;

Anlatamıyorum.

İSTANBUL’U DİNLİYORUM

İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı

Önce hafiften bir rüzgar esiyor;

Yavaş yavaş sallanıyor

Yapraklar, ağaçlarda;

Uzaklarda, çok uzaklarda,

Sucuların hiç durmayan çıngırakları

İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı.

İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı;

Kuşlar geçiyor, derken;

Yükseklerden, sürü sürü, çığlık çığlık.

Ağlar çekiliyor dalyanlarda;

Bir kadının suya değiyor ayakları;

İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı.

İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı;

Serin serin Kapalıçarşı

Cıvıl cıvıl Mahmutpaşa

Güvercin dolu avlular

Çekiç sesleri geliyor doklardan

Güzelim bahar rüzgarında ter kokuları;

İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı.

İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı;

Başımda eski alemlerin sarhoşluğu

Loş kayıkhaneleriyle bir yalı;

Dinmiş lodosların uğultusu içinde

İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı.

İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı;

Bir yosma geçiyor kaldırımdan;

Küfürler, şarkılar, türküler, laf atmalar.

Birşey düşüyor elinden yere;

Bir gül olmalı;

İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı.

İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı;

Bir kuş çırpınıyor eteklerinde;

Alnın sıcak mı, değil mi, biliyorum;

Dudakların ıslak mı, değil mi, biliyorum;

Beyaz bir ay doğuyor fıstıkların arkasından

Kalbinin vuruşundan anlıyorum;

İstanbul’u dinliyorum.

Açsam Rüzgara

Ne hoş, ey güzel Tanrım, ne hoş

Magillerde sefer etmek!

Bir sahilden çözülüp gitmek

Düşünceler gibi başıboş.

Açsam rüzgara yelkenimi;

Dolaşsam ben de deniz

Ve bir sabah vakti, kimsesiz

Bir limanda bulsam kendimi.

Bir limanda, büyük ve beyaza.

Mercan adalarda bir limana.

Beyaz bulutların ardından

Gelse altın ışıklı bir yaz.

Doldursa içimi orada

Baygın kokusu iğdelerin.

Bilmese tadını kederin

Bu her alemden uzak ada.

Konsa rüya dolu köşkümün

Çiçekli dalına serçeler.

Renklerle çözülse geceler,

Nar bahçelerinde geçse gün.

Her gün aheste mavnaların

Görsem açıktan geçişini

Ve her aksam dizilisini

Ufukta mermer adaların.

Ne hoş. ey Tanrım, ne hoş!

İller, göller, kıtalar asmak.

Ne hoş deniz dolaşmak

Düşünceler gibi başıboş.

Versem kendimi bütün

Bir yelkenli olup engine;

Kansam bir an güzelliğine

Kuşlar gibi serseri ömrün.

1940 Sonrası Cumhuriyet  Dönemi Yazar ve Şairleri Kategorisine Dönmek İçin Tıklayınız…

Genel Yazar/ Şair Biyografi Kategorisine Dönmek İçin Tıklayınız…