Metni Anlama ve Çözümleme

1. Kaynana Ciğeri adlı metinde geçen Gördün mü? Bak! Nasıl anlarım!Soldan yatmışsındır! Akar çeşme iyidir, kısmetin açılır! Kuru çeşme, talihin küser… Ama senin rüyan sayılmaz!.. cümlelerindeki deyimleri bulunuz. Metnin bağlamından hareketle bu deyimlerin anlamlarını tahmin ediniz. Tahmininizin doğruluğunu kaynaklardan kontrol ediniz.

• Cevap: 
• Kısmeti açılmak: Kazanç artması, bolluğa kavuşmak.Örnek: Ünlü oyuncu, karşıdaki mağazadan alışveriş yapınca bir haftadır satış yapamayan iş yeri sahibinin kısmeti birden açıldı. Talihine (kaderine) küsmek: Yaşadığı kötü olaylardan ötürü talihini suçlamak.Örnek: Başına gelenlerden ötürü talihine küstü.

2. Kaynana Ciğeri adlı metni komedi yapan özellikleri belirleyiniz.

• Cevap:  Kaynana Ciğer evde bulunan gelin, kaynana görümce üzerinden onların zaaflarını, abartarak bizlere mizahi unsurları aktardığı için komedi türündedir diyebiliriz.

3. Metindeki toplumsal ve kültürel değerleri belirleyiniz.

• Cevap: Kültürel ve toplumsal değerlere örnek verecek olursak, rüya görmek, evlilik, çeyiz gitmesi, evde erkek egemenliği gibi durumları örnek verebiliriz.

4. Metindeki açık ve örtük iletileri belirleyerek metinle ilgili beğeni, tespit ve eleştirilerinizi gerekçe- lendirerek ifade ediniz.

Cevap: 

• Açık ileti: Evliliklerde gelin kaynana görümce arasında yaşanan komik ve bazen ibret verici durumlar
• Örtük ileti: İnsanların anlaşmazlıklarda kendi çıkarlarını öne çıkarmaları.

5. Metindeki kahramanların kişilik özelliklerini belirleyip tip veya karakter özelliği gösterip göstermediklerini belirtiniz.

• Cevap: Eserdeki kahramanların hepsi toplumda görülebilecek kimselerdir. Dolayısıyla da tiptirler. Bu tipler, gelin-kaynana ve görümcedir. Hemen hemen her mahallede evde bu tarz ilişki içinde olan kimselerin hikayeleri benzer özellikler taşır.

6. Kaynana Ciğeri adlı metni Kösem Sultan adlı metinle aşağıdaki tabloda verilen özellikler açısından karşılaştırınız. 

• Cevap: 

Kaynana Ciğeri

Tür : Tiyatro
Biçim: Diyaloglar fazladır.
Üslup: Halkın anlayacağı günlük konuşma dili sade bir dil vardır. Mizah unsurları fazladır.
İçerik:  Yeni gelinin sabah kalktığında evdeki ciğeri kedinin yemesi üzerine kendini kurtarmak için başvurduğu oyunlar anlatılır.

Kösem Sultan

Tür: Tiyatro
Biçim: Diyaloglar fazladır.
Üslup: Yüksek zümrenin konuştuğu saray dili hakimdir. Yine de günümüzde her okurun rahatlıkla anlayabileceği bir dil vardır. Yine türü trajedi olduğu için koro ve şarkılar vardır. Şiirsel ifadeler fazladır. Oyun karakterlerine uygun atasözleri ve deyimler sıklıkla kullanılmıştır.

İçerik: Kösem Sultan’ın taht ve iktidar mücadelesi anlatılmaktadır.

Alıntı:kitap.basarisiralamasi.net