9.sınıf MEB Kösem Sultan Metni Anlama ve Çözümleme Sayfa 181

1. Kösem Sultan adlı metnin tema ve konusunu belirleyiniz.

Konusu:  Kösem Sultan adlı oyunda kendi çıkarları için devletin çıkarlarını hiçe sayan, iktidar hırsıyla yanıp tutuşan Kösem Sultan’ın kendi sonunu hazırlaması anlatılıyor.
Teması: İktidar mücadelesi.

2. Metinde “buyurmak” sözcüğünün hangi anlamda kullanıldığını belirtiniz.

• Cevap: “Bir şeyin yapılmasını veya yapılmamasını kesin olarak söylemek, emretmek” anlamında kullanılmıştır.

3. Metindeki dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz.

• Eser, tragedya türünün dil ve üslup özelliklerini gösterir. Bunun gereği olarak argo ve çirkin sözlere yer verilmez. Oyunda şiirsel bir üslup kullanılmış, deyimlere ve özlü sözlere yer verilmiştir.

4. Metnin türünün kaynağını, tarihsel dönemle ilişkisini belirleyiniz.

• Trajedi türü, Eski Yunan Bağbozumu Tanrısı Dionysos (Baküs) şerefine tertiplenen dini kurban törenlerinden doğmuştur. Bu törenlerde keçi kılığına sokulmuş bir koro tarafından dithyrambos denilen şiirler şarkı halinde okunur ve dans edilirdi.

5. Trajedinin Kösem Sultan adlı metne etkisini değerlendiriniz.

• Eser, trajedi  türünün dil ve üslup özelliklerini gösterir. Bunun gereği olarak argo ve çirkin sözlere yer verilmez. Oyunda şiirsel bir üslup kullanılmıştır.

6. Kösem Sultan adlı metnin kurmaca dünyası ile eserde anlatılan dönemin gerçekliği arasındaki ilişkiyi karşılaştırınız.

• Yazar tarihsel bir kişilikten yola çıkarak tarihi bir olayı kurmaca gerçeklikle anlatmıştır.

7. Kösem Sultan adlı metinde millî, manevi ve evrensel değerler ile siyasi ve tarihî ögeleri belirleyiniz.

• Devlette İktidar ve güç mücadeleleri, valide sultanların devlet yönetimindeki etkileri, enrika hırs gibi ögeler vardır.

a. Kösem Sultan adlı metindeki kişi kadrosunun özelliklerini belirleyiniz.

Kösem Sultan: Tahta çıkan oğlu küçük olduğu için devlet yönetiminde etkili olmuştur. Turhan Sultan ile aralarında büyük bir iktidar mücadelesi vardır.
Turhan Sultan:  Devlet idaresinde etkilidir. Emriyle Kösem Sultan’ı öldürtür.

b. Kişi kadrosunun özelliklerinden hareketle bu kişilerin tip mi karakter mi olduğunu belirtiniz.

Bu kişiler karakterdir.

Kaynak:evvelcevap.com