Soru-2-Sumatra ‘nın Tuba Dağı’nda 73 bin yıl önce meydana gelen volkanizmanın sonuçları nelerdir?

Buz kayıtları, Sumatra’daki Toba yanardağının 74 000 yıl önceki patlamasının 3-5°C’lik bir küresel soğumaya yol açtığını gösteriyor. Sıradan yanardağ etkinliklerinin bile iklim üzerinde etkileri olabiliyor. Endonezya’daki Toba yanardağı 1815′te patladığında birkaç yıl boyunca Dünya’da yüzey sıcaklığı bir derece kadar düşmüştü.Günümüzden yaklaşık 74,000 yıl önce Toba yanardağının patlaması ve tüm bölgeye kül yayması sonucu alttaki resimde kırmızı ile gösterdiğim bölgede insan nesli hemen hemen tükenmiştir. Geriye kalan az sayıda insanın yeniden çoğalıp bölgeye yayılması binlerce yıl sürmüştür.Haritada sarı renkte gösterdiğim bölgede yeniden yaşamın gelişmesi için binlerce yıl gerekmiştirO patlama 1000 kilometreküp kül ve taş parçasının atmosfere yayılmasına yol açmış, Güneş ışınlarının bloke olması sonucu Dünya buzul çağına dönmüştü. Süper volkan 50 ya da 1000 yıl içinde patlayabilir. Patladığı zaman da Dünya buzul çağına döner.”Sonuç olarak dünya iklimi ile ilgili çok ciddi değişiklikler meydana gelebilir.Sıcaklıkların düşmesi gibi.Kitabınızda sayfa 7 de konu ile ilgili bilgile rverilmiştir.

SORU-3-Fosil yakıt kullanımındaki artış doğal sistemleri nasıl etkilemektedir?

Kömür, petrol, doğalgaz gibi fosil yakıtların çevre kirlenmesindeki etkisi çok fazladır.

Termik santrallerde soğutucu, buhar elde etme ve temizleme gibi amaçlarla kullanılan sular sıcaklık dereceleri yükselmiş olarak torağa, yeraltı sularına, akarsulara ve denizlere boşaltılmaktadır. Suyun sıcaklığı yüksek olduğu için sularda yaşayan canlıları olumsuz yönde etkilemektedir. Ayrıca akarsular ağır metallerle kirlenmektedir. Linyit kullanılan termik santrallerde kömürün yanmasıyla bol miktarda kül oluşur. Bu küllerin içinde bulunan gazların bir kısmı havada kalarak asit yağmurlarına sebep olurlar. Yere ulaşan küller ise toprak yüzeyini ve bitkilerin üzerlerini kaplarlar. Toprak yüzeyine yığılan küller yağışlarla yeraltına sızarak toprağın kalitesini belirleyici özelliklerinde bozulmalar meydana getirirler.Petrol taşınması, işlenmesi, aranması ve kullanılması sırasında çevreyi kirletmektedir. Petrol yakıt olarak kullanılırken de havayı kirletmektedir.Kaza yapan petrol tankerlerinin denizlerin kirlenmesindeki payı oldukça fazladır. Denize dökülen petrol, denizi doğrudan kirletirken denizlerde yaşayan canlılarda da hasara sebep olmaktadır.

SORU-4-Küresel ısınmaya yol açan karbon gazlarının atmosferdeki artışını azaltmak için neler yapmalıyız?

Endüstri devriminden bu yana fabrikalar, motorlu araçlar ve enerji santrallerini çalıştırmak için ya da ısıtma ve aydınlatma gibi benzer amaçlarla kullanılan kömür, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıtlardan atmosfere yayılan karbon gazları, “sera etkili” gazlar olarak tanımlanıyor.Bu enerji kaynaklarının kullanımının mümkün olduğunca azaltılması,daha doğa dostu enerji kaynaklarının tercih edilmesi,konu ile ilgili dünya çapında çeşitli antlaşmalar yapılarak karbon gazı içeren yakıtların kullanımı sınırlandırılmaya çalışılıyor.KYOTO tüm dünya ülkelerinin kabul etmesi gereken çevre dostu bir sözleşmedir.Yine konu ile ilgili karbondioksit vergisi gibi projeler gündemde .Hidro ,rüzgar,güneş enerjisi gibi daha doğal etkileri olan kaynakların tercih edilmesi insanların konu ile ilgili bilgilendirilmesi daha iyi bir tüketim sağlayacaktır.

SORU-5-Alp dağları uzantısı kuzey güney yönlü olsaydı bu durum Avrupa ulaşımını nasıl etkilerdi?

Şuan anki Avrupa ulaşım özellikleri sayfa 12 de açıklanmış.Avrupalıların bu dağları aşmak için neler yaptıkları viyadükler tüneller üzerinde mümkün olduğunca bu dağarlın etkisini aza indirmeye çalışmışlar.Bu dağlar arasındaki küçük oluklar önemli geçiş yerleri olmuş.Uzantısı Kuzey güney şeklinde olsaydı ulaşım ağı özellikle bu geçiş noktaları doğu batı doğrultusunda yapılmak zorunda kalıcak kuzey güney yönünde dağlar arasında kalan oluklardan vadilerden ulaşım sağlanacaktı.

SORU-6-Önceki dönemlerde uzun sürede meydana gelen iklim değişikliklerinin günümüzde çok daha kıs sürede meydana gelmesinin sebeblerini yazınız?

Eski jeolojik dönemlerde günümüz koşullarında olduğu tarzda doğal dengeye insan etkisi yoktu.Olaylar daha bir doğal süreç içerisinde gerçekleşiyordu.Ancak günümüzde gelişmiş teknoloji,kalabalık nüfus,geniş yerleşme özellikleri ,insanın yaşayışını devam ettirmek için girdiği ekonomik faaliyetler doğal sistemleri daha çabuk etkiliyor.

SORU-7-Küresel ısınma bitki ve havyan topluluklarını nasıl etkilemiştir.

Konu ile ilgili açıklama ve örnekler kitabınızda sayfa 17 de anlatılmıştır.

SORU-8-Sellerin doğal sürece etkisini örneklerle açıklayınız.
Bir nehir/dere yatağındaki mevcut su miktarının, havzaya normalden fazla yağmur yağması veya havzada mevcut kar örtüsünün erimesinden dolayı hızla artması ve yatak çevresinde yaşayan canlılara, arazilere, mala, mülke zarar vermesi olayına SEL denir.

Seller meydana geliş şekli olarak ani ve yıkıcı doğa olaylarıdır.Meydana geldiği alanda insanların göç etmesine ,sel yatağındaki ekosistem ve biyo çeşitliliklerin yok olmasına sebeb olabilir.O bölgedeki canlıların yaşam koşullarına direk etki yapar.Tarımsal üretim,

yerleşme alanları vb…

a. Kütle Etkisi : Hızla akan su ile taşınan malzemeler çarptığı her şeyi, canlı ve cansız çevre ile kültürel çevreyi (insan, bitki, hayvan, yol, köprü, bina, fabrika, araba vb.) tamamen yada kısmen tahrip ederek yada yok ederek büyük can ve mal kaybına neden olabilir.

b. Erozyon Etkisi :Yukarı havzalardan başlamak üzere, aşağı havzalara kadar, havza boyunca her yerde yeni çatlakların ve oyukların oluşması, yatak yamaçlarında çökmelere neden olduğundan, buralarda yamaç hareketleri hızlanır, büyük miktardaki toprak başka yerlere taşınır.

c. Su Basması :Tarım ürünleri, taşınabilir ve taşınamayan mallar büyük zarar görür büyük can ve mal kayıpları yaşanabilir (Resim 5.3).

SORU-9-Günümüze kadar büyük volkanik patlamaları nerelerde gerçekleşmiştir?

Önceki bilgilerimizden faydalanırsak dünyada önemli volkanik sahalar daha çok levhaların karşılaşma alanları,okyanus tabanları,kırık hatlar boyunca uzanmaktadır.Bu kuşak içerisine giren en önemli yerler aynı zamanda büyük volkanik patlamalarında görüldüğü sahalardır.Japonya,Endonezya ,güney doğu asya Büyük Okyanus çevresi veya pasifik ateş çemberi, * Atlas Okyanusu’nun orta kesimi ve Atlantik sırtı (Burada denizin altında yanardağlar yoğundur), * Akdeniz ve çevresinde, * bazı kıtaların orta kesimlerinde aktif yanardağlar bulunmaktadır.Büyük patlama gurubuna giren noktalar ise ABD Yellow Stone ve Toba Dağı Endonezya’dır.

SORU-10-Küresel ısınmaya bağlı okyanus akıntılarında meydana gelebilecek değişmeler ve sonuçları nelerdir?

Küresel ısınma sonucu buzulların erimesiyle birlikte sadece seviye yükselmeleri olmayacak sürekli rüzgarlar ve yoğunluk farkının sebeb olduğu okyanus akıntılarının karaların kıyı kesimlerinin ısınmasında,yağış almasında,soğumasında,sıcaklığın ekvatordan kutuplara taşınmasında büyük önemi vardır .Okyanus sıcaklıkları ve tuzluluk oranı değişecek bu durum okyanus taşıyıcı kuşağını yavaşlatacak buda 10 yıl gibi kıs bir sürede ciddi iklim değişikliklerine yol açacaktır.

SORU-11-Hollanda deniz seviyesinde meydana gelen değişmelere karşı korunmak için ne tür önlemler almıştır?

Konu ile ilgili bilgiler sayfa 13 de Hollanda bölümünde mevcuttur..

Soru-12-Günümüzde yeeryüzüde ekstrem olayların yaşanmasında hangi faktörler etkili olmuştur?

İklim (aşırı sıcaklar ve soğuklar,kasırgalar,rüzgarlar,tektonik kökenli(deprem,

volkanizma,tusunami) Hidrolojik olaylar (Kuraklık,aşırı yağışlar seller) olaylar,

AŞAĞIDAKİ TEST SORULARINI CEVAPLANDIRINIZ

1- C şıkkı Volkanik olayların artması

2- C şıkkı Güneş ışınlarının geliş açısı

3- C şıkkı Aşırı yağışlar

4- B Şıkkı Yeni madenler oluşması

5- A Şıkkı Meksika

6- E Şıkkı Kanada

7- C Şıkkı İngiltere –Fransa

8- C Şıkkı Hollanda

9- B Şıkkı Libya

10 E Şıkkı Şiddetli yağışların görülmesi

11 B Şıkkı Tusunami

12 C Şıkkı Madencilik Daha dar alanlı bir etki yapar.

13 C Şıkkı Adriyatik Kıyıları Okyanusa kapalı iç deniz.

AŞAĞIDAKİ CÜMLELERDE BOŞ BIRAKILAN YERLEREİ UYGUN İFADELERLE TAMAMLAYINIZ

1-Tusunami

2-Tropikal fırtınalar(kasırga,tayfun,hortum)

3-Karbondioksit,Metan,ve Diazotmonoksit gazları

4-Azalmalar

5-Dünyada görülen küresel ısınma sonucu meydana gelen iklim değişmeleridir.

6-Kıyı bölgelerde

7-Yağışların azalması,kuraklık

8-Kuraklık