ETKİNLİK

1.RESİM: Arazinin düz oluşu ve verimli topraklar sayesinde tarla

tarımı yapılmaktadır.

2.RESİM: Bitki örtüsünün gür oluşu Büyükbaş hayvancılığa

uygunluk göstermiştir. Eğimli yüzeyler ve sıcaklıklardaki

yetersizlik tarımı engellemiştir.

3.RESİM: Engebeli arazi cılız bitki örtüsü ancak arıcılık

faaliyetlerinin yapılmasına imkan vermektedir.

4.RESİM: Kış sıcaklıklarının yüksek oluşu yüksek karlılıktaki

seracılık faaliyetinin yapılmasını sağlamıştır.

NOT: Bir yerde ön plana çıkan ekonomik faaliyet o yörenin doğal şartlarında yapılabilecek en karlı çalışma olmasının sonucudur. Yani insanlar sahip oldukları şartlarda en çok gelir getiren faaliyeti yaparlar.

İNSANLARIN DİLİNDEN TARIM VE HAYVANCILIK

1-Dağu Anadolu ve Doğu Karadeniz iç kısımları:

Dağlık ve engebeli bir yapıya sahip olduğu için halkın esas geçim kaynağı Hayvancılıktır.

Tarım ancak dağlar arasında kalan ovalarda yapılır. Ürün çeşidi ve üretim miktarı çok düşüktür çünkü yükselti çok fazla ve yaz mevsimi kısa, kış mevsimi çok uzundur.

Bölgenin dağlık ve engebeli oluşu Makineli tarım yapılmasını da engellemektedir. Çiftçilerin satın alma güçlerinin düşük oluşu da makineleşme önünde bir başka engeldir.

Erzurum-Kars civarında gür otlaklar sayesinde Büyükbaş hayvancılık gelişmiştir.

2-Güney-Batı ve Kuzey Kıyılar:

Akdeniz bölgesinin kıyı ovaları(Çukurova, Amik,Silifke,Antalya…)Türkiyede Tarımın en çok geliştiği yerlerdir. Yılda birden fazla ürün alınabilir, kış sıcaklıklarının yüksekliği seracılığa çok uygundur. Akdeniz bölgesi hen ürün çeşidinde hemde ürün miktarında Türkiyede başta gelir. İklim şartlarının uygunluğu, toprakların verimli oluşu ve su kaynaklarının zenginliği birinci olmasının sebepleridir.

Ege, Marmara ovalarıda Akdenizden sonra tarımın çok geliştiği diğer bölgelerdir.

Akdeniz bölgesinin Toros dağları ile Güneydoğu Anadolu platolarında daha ziyade küçükbaş hayvancılık yapılır.

GAP sayesinde Güneydoğu Anodu ovalarında ürün çeşidi ve miktarı çok artmıştır.

3-Marmara ve Karadeniz:

Marmara ovaları tarımın çok yoğun yapıldığı yerlerdir. Marmara Bölgesi Ahır hayvancılığı, Kümes Hayvancılığı ve İpek böcekçiliğinde de Türkiyede ilk sıradadır.

Karadeniz bölgesinde tarım alanlarının kısıtlı oluşu balıkçılığın ön plana çıkmasına neden olmuştur. Bölgede kısıtlı tarım alanlarında, bol yağış sayesinde tarım gelişmiştir(çay,fındık,mısır…)

4-İç Anadolu Bölgesi:

Tarım alanlarında daha çok tahıllar üretilir. Geniş bozkırlarda ise küçükbaş hayvancılık yapılmaktadır.

NADAS: Tarım topraklarının belirli bir süre (1 veya 2 yıl) boş bırakılmasıdır. Amaç toprağın dinlenerek verimli hale gelmesi amaçlanır. Türkiyede nadan arazisi en çok İç Anadolu Bölgesinde en az ise Karadeniz bölgesinde bırakılmaktadır.

DERS DIŞI ETKİNLİK

Tarımı Etkileyen Faktörler

1-İKLİM:

Yağış azlığı, yağış rejiminin düzensizliği, sıcaklıkların çok yüksek veya çok düşük olması, yaz mevsiminin kısa olması, kış mevsiminin uzun olması Tarım faaliyetleri için iklimin olumsuz yönleridir. Bu özelliklerin olmadığı yerlerde hem ürün çeşidi hemde üretim miktarı artar.

2-YER ŞEKİLLERİ:

Yükselti, engebelilik ve yüzey eğimi arttıkça tarım faaliyeti yapılamaz. Düz veya az eğimli ve yükseltinin az olduğu sahalar tarımın en çok geliştiği yerlerdir.

3-TOPRAK BAKIMI:

Yıl boyunca toprak zararlı unsurlara karşı korunmalıdır. Bakarsan bağ, bakmazsan dağ olur.

Tarım topraklarında devamlı üretim yapılabilmesi, toprağın mineralce zengin olmasına bağlıdır. Sürekli olarak üzerinde tarım faaliyeti yapılan toprağın, çeşitli şekillerde bakımının yapılması gereklidir.

3-GÜBRELEME:

Sulamadan sonra, verimi artıran en önemli faktör gübrelemedir. Toprağın devamlı kullanılması minerallerin azalmasına neden olmakta ve verimi azaltmaktadır. Gübreleme ile mineral takviyesi yapılarak toprağın verimi artırılmaya çalışılır.

4-TOHUM ISLAHI:

Tarım ürünlerinden yüksek verim elde edilmesi, sulama ve gübrelemenin yanında kaliteli tohumun kullanılmasıyla da yakından ilişkilidir.

5-MAKİNELEŞME:
Toprakların kısa sürede ve zamanında sürülmesi, hasadın zamanında yapılabilmesi günümüzde makineleşme ile mümkündür. Türkiye’de bazı alanlarda makineli tarıma tam geçilememiştir. Bu durumun sebepleri şunlardır:

a)Makine kullanımına elverişli olmayan engebeli arazilerin varlığı (Doğu Karadeniz bölümü)

b)Makine fiyatlarının çiftçinin alım gücünün üstünde olması

c)Bazı bölgelerde işgücünün daha ucuz olması

d)Makine kullanımının ekonomik olmayacağı küçük işletmelerin bulunması

6-PAZARLAMA:

Üretilen ürünler yeterli miktarda kar edilerek satılabilmelidir. Maliyetinin altında satış yapılırsa tarım faaliyeti geriler. Tarımı geliştirmek için pazarlama imkanlarının artırılması gerekir.

7-İLAÇLAMA:

Hastalık ve haşerelerin üretimde zaman zaman % 20 – 30 civarında verim düşüklüğüne neden olduğu görülmüştür. Türkiye’de zirai mücadele ile tarlalardaki yabancı otların gelişmesi önlenmekte ve haşerelerin çoğalmasına imkân verilmemektedir. Böylece verim düşüklüğünün önüne geçilmektedir.

9-TARIMI DESTEKLEYEN KURULUŞLAR:

Tarım ürünlerinin toplanması, pazarlanması ve işlenmesi yönüyle çiftçilerin desteklenmesi gerekmektedir. Türkiye’de tarıma destek sağlayan çeşitli kuruluşlar bulunmaktadır

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı

Ziraat Bankası

Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü

TZDK

Toprak Mahsulleri Ofisi

Ziraat Fakülteleri

TARIMIN TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ YERİ

1- Halkımızın tarım ürünleri ihtiyacı kendi ürünlerimizden karşılanır, böylece dışa bağımlılık azalır, döviz tasarruf edilir.

2- Türkiye ekonomisinin % 10,1 kadarı tarım sektörü karşılar.

3- Üretilen yem bitkileri ile hayvancılığın gelişmesini sağlar.

4- Tarım da kullanılan ürünler araç ve gereçler diğer ekonomik faaliyetlerin gelişmesini sağlar.

5- Sanayiye hammadde vererek sanayinin gelişmesini sağlar.

6- İhraç edilerek Türkiye ye döviz kazandırır.

7- Çok sayıda (çalışanların 1/3)insanımıza iş imkanı sağlar.

NOT: Tarımsal üretimimiz aşırı nüfus artışı nedeniyle

kendi ihtiyacımızı karşılamakta zorlanmaktadır.

ETKİNLİK

1-Tarımın alanlarının Türkiye yüzölçümündeki payı: 6 dır.

2-Tarım alanlarımız son sınırına ulaşmıştır. Yeni tarım alanları yapılırsa otlak ve meralar ile orman alanlarımız yok olur. Bu durumda doğal denge ve çevre şartlarında bozulmalara yol açar.

ARPA:

Soğuğa ve sıcağa dayanıklıdır. Bundan dolayı buğdayın yetişebildiği her yerde yetişir. Üretim en fazla İç Anadolu Bölgesinde gerçekleşir.

MISIR:

Yetişme döneminde bol su ister. Bundan dolayı yurdumuzda sulama imkanı olan bütün her yerde tarımı yapılabilir.Bugün mısır üretimimizin yarısına yakını Akdeniz Bölgesi’nden elde edilir Üretimde 2. bölge Karadeniz Bölgesidir.

FINDIK:

Anavatanı Türkiye’dir. En iyi yetişme şartları Karadeniz iklim bölgesidir. Yurdumuz üretiminin ? ‘ını Karadeniz Bölgesi karşılar. En fazla Ordu- Giresun olmak üzere Karadeniz kıyılarında tarımı yapılmaktadır. Ayrıca Marmara Bölgesi’nde Sakarya çevresinde tarımı yapılır. Türkiye dünya fındık üretiminde ve ihracatında ilk sırada yer alır (`-70).

AYÇİÇEĞİ:

İlk yetişme döneminde su , hasat döneminde kuraklık ister. Bundan dolayı Doğu Karadeniz kıyıları hariç bütün bölgelerimizde sulama ile tarımı yapılır. Üretimde Marmara Bölgesi % 80 oranıyla birinci sıradadır.

BUĞDAY:

Her mevsimi yağışlı geçen Karadeniz kıyı şeridi ile düşük sıcaklıktan dolayı Doğu Anadolu Bölgesi’nin yüksek yerleri dışında bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir.Ülkemizde en fazla üretimi yapılan bölge İç Anadolu Bölgesidir

PİRİNÇ:
Çeltik ilk çimlenme döneminde bol su ister. Hasat döneminde kuraklık gerekir. Tarımı akarsu kenarlarında gelişmiştir. Çeltik tarım alanlarında sivrisinek çok geliştiğinden ekim alanları devletin kontrolündedir.Yerleşim birimleri çevresinde tarımına müsaade edilmemektedir.Ülkemizde en çok Marmara Bölgesi’nde üretilir.

ÜZÜM:

Kışın –4oºC ye kadar dayanabilen üzüm, bundan dolayı meyveler içinde yetişme alanı en geniş olanıdır. Üzüm üretiminde başta Ege Bölgesi (Manisa, İzmir, Denizli ) gelir. Dünya kuru üzüm üretimde ülkemiz ilk sıradadır. Ayrıca üzüm önemli ihracat ürünlerimizdendir

TURUNÇGİLLER:

Tropikal iklim bitkisidir. Yurdumuzda tarımı en fazla Akdeniz Bölgesinde gelişmiştir (?). Ayrıca Ege Bölgesi’nde İzmir’e kadar olan güney kıyılarında, Güney Marmara Bölümü’nün soğuktan korunmuş kıyılarında, Doğu Karadeniz Bölümü’nde Rize çevresinde ve Güney Doğu Anadolu Bölgesi’nin batısında tarımı yapılmaktadır

PAMUK:
Alüvyal toprakları sever. Ayrıca yüksek sıcaklığa ihtiyaç duyar. Yetişme döneminde bol su, hasat döneminde kuraklık gerekir. Üretimde Güneydoğu Anadolu Bölgesi Gap ile birlikte birinci sırayı almıştır.İkinci sırada Ege Bölgesi yer alır.

ZEYTİN:

Akdeniz iklim bitkisidir. Ancak Akdeniz Bölgesinde daha fazla gelir getiren ürünlere öncelik tanınmasından dolayı tarımı fazla gelişmemiştir. Bugün üretimde Ege Bölgesi birinci sıradadır. Zeytinin devirli üretim özelliğinden dolayı; üretim bir yıl fazla ,bir yıl azdır.Ülkemiz zeytin üretiminde İtalya , İspanya ve Yunanistan’dan sonra 4. sıradadır

TÜTÜN:

Kıraç arazilerde yetişebilir. İlk yetişme döneminde su ister, sonra mutlaka kuraklık olmalıdır. Bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir. Ancak kaliteli tütün yetiştirilmesi amacıyla ekim alanları devlet tarafından sınırlandırılmıştır. Üretimde Ege Bölgesi birinci sıradadır

ELMA:

Üzümden sonra yetişme alanı en geniş olan meyvedir. Bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir. Niğde, Nevşehir, Amasya, Tokat, Kastamonu, Bursa, Burdur, Isparta, Antalya önemli elma üretim merkezlerimizdir.

İNCİR:

Akdeniz iklim bitkisidir. Kış ılıklığı ve yaz kuraklığı ister. En fazla tarımı başta AYDIN olmak üzere Ege Bölgesi’nde gelişmiştir. Üretimin ? i bu bölgeden karşılanır.Dünyanın en lezzetli inciri AYDIN’da yetiştirilir. Türkiye dünya kuru incir üretiminde ilk sırada yer alır ve önemli ihracat ürünümüzdür

DOĞAL EKİM ALANI DAR OLAN TARIM ÜRÜNLERİ

1) Muz

2) Antep fıstığı

3) Çay

4) Fındık

5) Turunçgil

6) Zeytin

7) İncir

 Pamuk

9) Susam

10) Keten-kenevir

İHRAÇ TARIM ÜRÜNLERİMİZ

1) Pamuk

2) Fındık

3) İncir

4) Üzüm

5) Antepfıstığı

6) Zeytin

7) Ayçiçeği

 Tütün

9) Turunçgil

10) Kayısı

11) Sebze-meyve

12) Patates

İTHAL TARIM ÜRÜNLERİMİZ

1) Pirinç

2) Kahve

3) Hurma

4) Kakao

5) Muz

6) Ananas

7) Kivi

 Hindistan cevizi

9) Çay

ETKİNLİK

Türkiye de yetiştirilen bazı tarım ürünlerinin yıllara göre üretim miktarlarındaki değişmeler. Üretimdeki değişimlerin genel nedenleri.

BAKLAGİLLER:

Baklagiller (Nohut, Mercimek, Fasulye, Bakla, Bezelye), dengeli ve sağlıklı beslenmek için insan sağlığına, ekildiği tarım topraklarına verdiği azot ile toprak verimliliğine katkısı olan, uzun yıllar saklama imkanı olan ürünlerdir.

1950 lerden sonra üretim miktarında katlamalı artışlar olmuştur. Üretim miktarları istikrarlı değil, üretimdeki dalgalanma kuru tarım yöntemleriyle üretim yapılması ve baklagillere ayrılan tarım alanları miktarının yıllara göre değişmesi temel etken olmuştur.

PAMUK:
Dokuma sanayinin temel hammadde kaynağıdır.

Üretim miktarı düzenli bir şekilde sürekli artmıştır. Getirisinin fazla olması nedeniyle ekim alanları sürekli artmıştır. Modern tarım yöntemleri özellikle sulu tarımla üretilmesi dalgalanmaları önlemiştir.

BUĞDAY:

Temel besin maddemizdir. Ülkemizde ekim alanı ve üretim miktarı en fazla olan tarım ürünüdür. İç tüketim fazla olduğu için ihraç değeri yoktur.

Üretim miktarı 1980 lere kadar katlanarak artmıştır. Bu artış ekim alanlarında sürekli artış ve üretim teknolojilerindeki gelişmelerdir. 1980 lerden günümüze kadar üretim miktarı fazla değişmemiştir, bu süreçte küçük üretim dalgalanmaları var, bunun temel sebebi kuru tarım yöntemleriyle üretilmesidir.

DERS DIŞI ETKİNLİK

TARIM ÜRÜNÜ
YETİŞTİĞİ YERLER
İKLİM ŞARTLARI
KULLANIM ALANI

SEBZE
Akdeniz-Ege kıyı ovaları, Güney Marmara
Akdeniz İklimi
Temel besin maddesi, Konserve,taze ve kurutularak tüketilir

YER FISTIĞI
Adana Bölümü
Akdeniz İklimi
Kuru yemiş, yağ üretimi

ÇAY
Doğu Karadeniz
Karadeniz İklimi
Kahvaltılarda ve Keyif verici olarak demi içilir

MUZ
Anamur Yöresi
Ekvatoral İklim (Türkiye’de Akdeniz iklimi
Taze meyve olarak yenilir

HAŞHAŞ
İç Batı Anadolu Bölümü
Karasal İklim
Tıp da uyuşturucu madde, yağ üretimi

SOYA FASÜLYESİ
Adana bölümü, Karadeniz bölgesi
Karadeniz İklimi
Yağ üretimi

TÜRKİYEDE HAYVANCILIK-1
HAYVANCILIK