GÜNDELİK HAYATIMIZDA E-HASTALIKLAR

İnternet teknolojisinin gelişim göstermesi, akıllı telefon ve tablet
kullanımının yaygınlaşmasıyla bireyler teknoloji bağımlısı durumuna gelmişlerdir. Teknoloji bağımlılığı en azmadde bağımlılığı kadar tehlike arzedici bir durum olmakla birlikte zamanında tedavi edilemezse bireylerinpsikolojik ve sosyolojik dünyalarını
derinden etkileyebilmektedir. E-hastalıklar olarak da ifade edebilece-
ğimiz psikolojik rahatsızlıklar dijitalteknoloji ve sosyal medyanın ivme
kazanmasıyla had safhaya ulaşmıştır. Dijital bağımlılık, başta teknolojik araç ve uygulamaların günlük yaşantımıza olumsuz etkilerini,
Internet bağımlılığını, cep telefonu bağımlılığını, sosyal medya bağımlılığını ve dijital oyun bağımlılığını içermektedir.
Dijital çağın en yaygın e-hastalığı phubbing’dir (fabbing). İngilizce “phone” (fon) ve “snubbing” (sınabing) kelimelerinin birleşiminden türeyen bu hastalık, akıllı telefon bağımlılığı olarak da bilinmektedir.

Akıllı telefonlarını sürekli elinde tutan kullanıcılar, karşısındakinin söylediklerine odaklanmak yerine telefon ekranlarına dikkatlice bakmakta ve karşısındaki kişiyi önemsememektedir.

  İşte bu durum phubbing hastalığı olarak ifade edilmektedir. Phubbing, FOMO "Fear Of Missing Out" (fiır of mising aut) adı verilen sosyal medya ve dijital ortamlarda olup bitenleri, haberleri, gelişmeleri kaçırma korkusu da phubbing hastalığını tetiklemekte ve bireylerin asosyalleşerek toplumdankopmasına neden olmaktadır.

E-hastalıklar sosyal medya aracılığıyla giderek yaygınlaşmaktadır. Photolurking (fotolörking) bu hastalıkların başında gelmektedir. Paylaşım içeriğini kimlerin beğendiğine bakmak ve profilerini görüntüleyip incelemek hem zaman kaybına neden olmakta hem de bağımlılık oluşturmaktadır. İnternetten sürekli hastalık belirtilerini arama ve tedavi yöntemlerini araştırma hastalığına ise “siberkondria” (saybırkondiria) adı verilmektedir. Bu hastalığa yakalananlar her bir sağlık problemini internetten araştırmakta ve doktorlara itibar etmemektedirler. Bu durum önlenemez sağlık sorunlarına neden olmakta ve tedavi sürecini zedelemektedir. Keza elektronik uykusuzluk
da birçok kullanıcının yakalandığı bir e-hastalıktır. Dinlenme
saatleri esnasında bile akıllı telefonuyla, tabletiyle, bilgisayarıyla uğraşan kullanıcılar bu hastalığa yakalanmış demektir.
Elektronik uykusuzluk, sağlık açısından da büyük sorunları
beraberinde getirmekte sindirim sorunları, kronik yorgunluk ve
büyük ağrılara neden olmaktadır.

Hayalet titreşim adı verilen fantom (fantım) vibrasyon da cep telefonlarıyla yaygınlaşan bir e-hastalıktır. Telefonlarının çalmadığını, sürekli titrediğini hisseden kullanıcılar bu hastalığa yakalanmış demektir.

E-hastalıklarla baş etmenin en temel yolu akıllı telefon orucudur. Akıllı telefon orucu, sosyal medyaya erişimi engelleyeceği için birey sosyalleşmeye daha fazla zaman bulabilmektedir.
Elektronik herhangi bir cihazın kullanılmaması ise dijital detoks sağlayacak. Böylece birey dinlenerek mola verebilecektir. Keza bilgisayar ve internet kullanımının sınırlandırılması ve farklı saatlere
kaydırılması da e-hastalık tedavisinde kullanılan bir diğer yöntemdir. Unutulmamalıdır ki e-hastalık özgüven ve dikkat eksikliği oluşturmaktadır. Özellikle Z kuşağının 1 bireysel gelişimini olumsuz etkilemektedir.

Dolayısıyla bu tür hastalıklara yakalanan bireylerin mutlaka tedavi sürecine başlaması gerekmektedir.

Dr. Öğretim Üyesi
Ali Murat KIRIK