HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. 1.                  Televizyondaki yemek programları dikkatinizi çekiyor mu? Açıklayınız.
2. 2.                  Hangi yemekleri seviyorsunuz? Sebepleriyle açıklayınız.
3. 3.                  Daha önce herhangi bir büyüğünüzden yardım almadan yemek yaptınız mı? Yaptıysanız hangi yemeği yaptınız?

^ Metni, noktalama işaretlerine dikkat ederek sessiz okuyunuz.

SARIMSAK SOSLU MAKARNA

Lezzetli Bir Sos

Öğlen yemeğine sarımsak soslu makarna ya­pıyoruz. Malzemelerin hepsini havanda gü­zelce dövmek lazım ama aynı işlem robotta da yapılabilir. Bunun için taze fesleğen, çam fıstiğı, taze kaşar, zeytinyağı, sarımsak ve bir tutam tuzu robota koyup -tamamen bulamaç hâline gelmeyecek- taneli kıvama gelecek şe­kilde çektik. Dilenirse biraz ceviz eklenebilir, taze kaşar yerine de beyaz peynir kullanıla­bilir. Makarnayı haşlayıp süzdük, çukur taba­ğa aldık, üstüne sarımsak sosundan döktük; biraz sulandırmak istenirse, makarnanın haş­landığı sudan gezdirilebilir.

Uçucu Maddeler

Fesleğen, peynir, zeytinyağı ve sarımsak, havaya yayılan bazı uçucu maddeler içerir. Bunlar burun deliğinden gi­rer ve koku alma duyumuzu harekete geçirir.

Çam Fıstığı

Çam fıstığının güzel kokulu bir yağ özü vardır.

Yoğun Kokular

Kesme, doğrama, ezme ya da dövme işlemi sırasında, çeşitli malzemelerdeki uçucu maddeler havaya yayılır. Bir diş sarımsağı ya da bir baş soğanı keserek bunu deneyebilirsiniz.

Tat Alma ve Koku Alma Duyusu

Tat ve koku alma duyuları birbirine sıkı sıkıya bağlı iki duyudur. Bunlar hem di­limizin üstündeki tat tomurcukları hem de burun deliğindeki koku alıcılarını uyarır. Duyumlar, tatları ve kokuları ta­nımamıza imkân veren, beyindeki insula denen merkeze iletilir.

Malzemeler:

1. 4.                  Taze fesleğen
2. 5.                  Çam fıstiğı
3. 6.                  Taze kaşar ya da beyaz peynir
4. 7.                  Zeytinyağı
5. 8.                  Sarımsak
6. 9.                  Tuz
7. 10.              Makarna

Sıcak Hava 

Tabaktaki dumanı üstünde makarnadan yayılan sıcak hava, güzel kokuların ya­yılmasına katkıda bulunur ve koku algısını artirır. Bu nedenle soğuk yiyeceklerin bulunduğu tabaklar, sıcak yiyeceklerin bulunduğu ta­baklara göre, çoğunlukla daha az istek uyandırır.

Tat Alma ve Koku Alma Duyusu

Duyu İletileri

Görme, işitme, dokunma, koku ve tat alma duyuları aracılığıyla, çevremizdeki dünyanın farkına varırız. Bu beş duyudan her biri tepki­leri harekete geçirir ya da yaşamış olduğumuz durumları aklımıza getiren hatiraları canlandı­rır. Hoşumuza giden bir şey yediğimiz zaman, dil ve burun tarahndan algılanıp beyne iletilen yiyeceğin tadı zevk duygusu yaratir. Bir tabak sarımsak soslu makarna fotoğrahna bakmak ya da kaynayan suyun sesini işitmek veya fesleğen yapraklarına dokunmakla beynin tat ve kokuyu hatirlaması, sık sık yaşadığımız bir şeydir ve bu durumda ağzımız sulanır.

Dil 

Dilin üstündeki tat almaya ya­rayan tat tomurcukları, çeşitli tatları ayırt eder.

Fesleğen

Fesleğenin (Ocimum basilicum) kırk farklı çeşidi bulunur, bunlardan bazıları süs bitkisi olarak kullanılır.

Kikunae Ikeda (Kikunaye İkeda)(1864 -1936)

Tokyo İmparatorluk Üniversite­sinden kimyacı Kikunae Ikeda, "umami" denen, sert ve keskin kokulu yiyeceklerden elde edi­len, özel kokulu tatlar üzerinde çok önemli araştirmalar yap- mıştir. Ikeda, bazı besinlerde bulunan glutamin asit madde­sini yalıtmıştir. Bu madde gü­nümüzde et ve tavuk sularında kullanılan tatlandırıcıdır.

Tükürük Bezleri

Ağzımızda, çiğnemeye ve ön sindirime yardımcı olan, tükü­rük salgılayan bezler bulunur. Bazı koku ve tatlar (örneğin: taze kaşar) tükürük salgılarını harekete geçirebilir. İşte biz de buna "ağzımız sulandı" deriz.

Alberto Douglas SCOTTI

(Çeviren: Filiz Özdem)