MUSTAFA KEMAL NASIL ATATÜRK OLDU?

Mustafa, Mustafa Kemal olmakla kalmadı...
Sonraki yıllarda yeni adlar almaya, yeni sanlar kazanmaya devam etti...
Çanakkale Savaşı’ndan sonra rütbesi paşalığa yükseltilince adı Mustafa Kemal Paşa oldu.
Kısaca, Kemal Paşa diye anılmaya başlandı.

Sarı Paşa diyenler de oldu. Sakarya Savaşı’ndan sonra Türkiye Büyük Millet Meclisi ona Gazi rütbesini verdi.
Adı, Gazi Mustafa Kemal Paşa oldu.

Bu unvan o kadar benimsendi ki herkes ondan kısaca Gazi Paşa diye söz etmeye başladı.

21 Haziran 1934’te Soyadı Kanunu çıkınca herkesin aklına doğal olarak ilk o geldi:

Gazi Mustafa Kemal’in soyadı ne olacaktı? Herkese soyadı bulan Gazi, kendisine nasıl bir soyadı bulacaktı?

Mecliste, gazetelerde her gün ortaya yüzlerce öneri atıldı...Konuşuldu, tartışıldı ama bir karara varılamadı.

Günler, haftalar geçti... Sonunda, herkesin merakını gideren, üzerinde anlaştığı öneri, Saffet Arıkan’dan geldi.

Daha sonra Millî Eğitim Bakanlığı da yapacak olan Saffet Arıkan, Atatürk soyadının nasıl ortaya çıktığını şöyle anlatmaktadır:

“1934 senesi Dil Kongresi’nde Dil Tetkik Cemiyeti Başkanlığına getirildim. Kongreden bir müddet sonra 26 Eylül tarihi dil bayramı idi. Bunun için bir nutuk hazırlamam lazım geliyordu. Bu nutuk müsveddede görüldüğü gibi ‘Ulu Önderimiz Atatürk Mustafa Kemal’ diye başlıyordu.

Atatürk o tarihe kadar Soyadı Kanunu çıktığı hâlde henüz soyadı almamıştı. Nutku kendine gösterdim. Atatürk kelimesini görür görmez üzerinde durdu. Birçok kereler bu kelimeyi tekrar etti. ‘Çok
güzel bir buluş ama çok iddialı!’ dedi. Ancak müsveddede tashihler yaptığı hâlde, Atatürk’e dokunmadı. Müsveddenin sonlarında bir de ‘Türk Atası’ diye bir terkip de kullanmıştım. Bunu daha fazla iddialı
bularak Atatürk tarzında tashih etmemi emretti. Başka bir şey söylemedi. Ben nutkumu verdikten epey sonra, Gazi Mustafa Kemal, Atatürk’ü soyadı olarak aldı.”

Süleyman BULUT
Anlatan: Baha ARIKAN
Der: Kemal ARIBURNU